Birinci aşı olan çiçek aşısı 1700’lerin sonunda omuzdan yapıldı. Bu bir alışkanlık mı oldu, yoksa sahiden omuzdan yapılmasının bir manası var mı? Natürel ki mantıklı bir nedeni bulunuyor. Aşı kas içine yahut cilt altına yapılabilir. Omuz ve kol ortasındaki kısımda bulunan deltoid kası, enjekte yapmak için çok uygun bir kastır.
İğnenin sağ omza değil de sol omza yapılması da merak edilen bir bahis. Olağan koşullar altında sağlak biriyseniz sol omuzdan yapılması önerilir. Mümkün bir omuz ağrısında sağlak biri zahmet çekebilir. “Kalbe daha yakın olduğu için”, “sol omuz daha güçlü” argümanları asılsızdır.
Pekala aşı neden kalçadan değil de omuzdan yapılır?
Kalça bölgesinde yağ dokusu kalınlığı omuzdakinden çok daha fazla olduğu için aşıyı yağ dokusu içerisine yapma mümkünlüğü yüksektir, bu da orada bağışıklık sistemini aktive eden hücre sayısının yağ dokusundan az olması nedeniyle gereğince bir bağışıklık sağlanamamasına neden olur. Aşının o bölgede daha fazla depolanması nedeniyle aşı aktifliği daha az olur.
3 yaş altı çocuklarda ise deltoid denilen omuz kası daha küçük ve ince olduğu için aşı bacaktan yapılabilir.
Aşıya bağlı sıkıntıların yarıdan fazlası, aşının ne olduğuna değil aşının yapılma tekniğine bağlıdır.
Aşı yaparken dikkat edilmesi gereken kimi noktalar bulunuyor. Omzumuzun en üstünden iki-üç parmak aşağıda, cilde dik olacak formda makul bir orana kadar iğne sokulur ve aşı enjekte edilir. İğne çok derine inerse kemiğe batabilir, bu da ağrının şiddetini artırır. Yüzeye çok yakın bir yere enjekte edilirse aşı cilt altına verilmiş olur, bu da aşının aktifliğini azaltır.
Bu yüzden iğnenin kas içine yerleştirildiğinden emin olunmalıdır. Oluşan ağrı ise çoklukla 48 içinde geçer. Buz tedavisi ve ilaç tedavisiyle şiddeti azaltılabilir.
Omzunuzdan ameliyatlıysanız yahut orada rastgele bir ağrınız varsa aşı yaptırmanızda bir sakınca var mı?
Bir araştırmada 2009 ila 2018 yılları ortasında grip aşısı yapılan 25.000 hastada değerlendirildi. Bu hastalarda aşılama tekniğine bağlı ortaya çıkan omuz ağrısını yahut daha evvel omuz sorunu varsa bu aşılama sonrası o mevcut omuz sorunlarının artıp artmadığına bakıldı ve sonuç olarak aşılamanın omuz sıkıntılarını artırmadığı saptandı. İsterseniz aşıyı öbür omzunuzdan yaptırmayı tercih edebilirsiniz, iki omzunuzda da sorun varsa bu, aşı olmanıza yeniden mahzur değildir. Aslında six pack’iniz varsa karnınızdan bile aşı olabilirsiniz.
Ağrı oluşumunu engellemek için aşıyı yapan sıhhat görevlisinin, oturan hastayı oturarak, ayakta duran hastayı ayakta aşılaması riskleri minimuma indirecektir. Zira mümkün bir iğne eğimini önleyecektir.
Ayrıyeten giysinizi aşağıdan üst sıyırarak omzunuzu açmanız tavsiye ediliyor. Üstten aşağıya sıyırdığınızda açık kalan kısım fazla üstte kalabileceği için riski artırabilir. Yanlışsız teknikle, hakikat uçla, yanlışsız bölgeden yapılan aşıların omuz ağrısı sorununa neden olmadığını söyleyebiliriz.
Kaynaklar: Doç. Dr. Gazi Huri
