Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, bundan bir mühlet evvel yaptığı açıklamalarda iki doz mRNA tabanlı koronavirüs aşısı vurulan vatandaşların hatırlatma dozuna gereksinim duyacağını lakin şu an için bu türlü bir gereklilik olmadığını söylemişti. Bakan Koca’nın bu açıklaması, iki koz BioNTech aşısı vurulan vatandaşların üçüncü dozu kesinlikle vurulacakları manasına geliyordu. Fakat bunun vakti belirli değildi.
Hürriyet’ten Meltem Özgenç, vatandaşların başını karıştıran bu durumu netleştirmek için Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti üyeleri ile bir ortaya geldi. Bu bağlamda aşının ne vakit yapılması gerektiğini, hangi ülkelerde üçüncü doz uygulaması olduğunu şahsen bilim insanları ile konuşan Özgenç, pek çok bilinmezi açığa çıkarmış oldu. Dilerseniz çabucak, bizleri nelerin beklediğine yakından bakalım.
“Hatırlatma dozları kasım ayında başlıyor”
“3’üncü doz ne vakit yapılacak?” sorusunu yanıtlayan Bilim Konseyi Üyesi Prof. Dr. Kenan Midilli, şu sözleri kullandı; “Olağanda beden bir enfeksiyonla karşılaştığında, onu bedenden atabilmek ve yenebilmek için şiddeti bir reaksiyon verir. Yendikten sonra da şiddetli reaksiyon halini daima olmasının kendisine ziyan vereceğini bildiği için bu enfeksiyon etkeni denetim altına alındıktan sonra beden tekrar çok reaksiyon halinden olağana döner, lakin birebir etkenle tekrar müsabaka muhtemelliğine karşı bu sefer çok daha süratli bir halde cevap geliştirebilecek bir bağışıklık belleği oluşturur. Siz o müsabakadan ne kadar uzaklaşırsanız, verilen reaksiyonun seviyesi o kadar düşmeye başlar. Yani nedir bunlar, antikorlar ve aktive olmuş “t” hücreleri. Fakat bedenin belirli bölgelerinde antikor üretecek olan bellek devreye girmek üzere yedekte tutulur. Birebir durum aşı ile uyarılan bağışık karşılıklar için de kelam mevzusudur. Vakit içerisinde antikor seviyeleri düşer. Lakin tekrar müsabaka halinde süratli bir biçimde yükselir. Kalan belleğin vereceği karşılıklar enfeksiyonun oluşumunu engellemese bile, enfeksiyonun bedende büyük hasar ya da mevt üzere beklenmeyen sonuçlarını birçok vakit maniler. Gerçek hayat bilgileri (Amerika ve İsrail) bilhassa bağışıklık sistemi daha düşük seviyede karşılık verebilen ileri yaş kümeleri olmak üzere antikor hücrelerinin aşıların etkililiğinin altıncı aydan sonra azaldığını gösterdi. Bu nedenle Türkiye’de de belleği tazelemek ve güçlendirmek için aşıların tesir seviyesini yükseltebilmek için ikinci doz aşıdan 6 ay sonra hatırlatma dozu yapılma kararı alındı.“
Prof. Dr. Zafer Kurugöl ise hangi ülkelerin üçüncü doz koronavirüs aşısı uyguladığını açıkladı: “Bilhassa İsrail dünyada mRNA aşısını birinci başlatan ve en yüksek oranda, en süratli yapan ülke. Çok kısa vakitte toplumunun büyük bir kısmını aşılama başarısı da gösterdi. Tam doz aşılama şu anda yüzde 63. Toplam aşı oranı ise yüzde 68. Lakin buna karşın İsrail’de olay sayıları artınca ‘ilave dozlar yapılsın mı’ konusu gündeme geldi. Birinci aldığı karar 50 yaş üstündeki bireylere ikinci dozdan 5 ay sonra hatırlatma dozu yapmak oldu. Bunun için de 3. doz kampanyası başlattı ve 3. doz kararı alan birinci ülke oldu. Daha sonra da bunu 30 yaşa kadar da düşürdü. Şu anda bu ülkede iki doz BioNTech olanların yarıdan fazlası 3. doz aşısını oldu. Bu uygulama ile çok kısa müddette olaylarda azalma ve ‘R’ kıymetinin (kişiler ortasında hastalığın yayılma hızı) teğin altına indiğini bildirdi. 20 binlere kadar çıkan olay sayısı kısa müddette 3 binlere kadar düştü. Bunun yanında İsrail kapanma da yaptı.“
Ankara Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Balık, mRNA aşı uygulamasına nisan ayında başlandığını hatırlatarak şunları söyledi; “Türkiye’de birinci BioNTech dozları, nisan başında yapıldı. İkinci dozlar ise gecikmeli olarak haziran başında yapılmaya başlandı. İkinci doz tarihini dikkate alırsak ikinci dozdan sonraki 6 ay, kasım-aralık ayına denk geliyor. Dünyada İsrail, Amerika, Kanada, İngiltere üzere ülkelerde 3. doz uygulaması başladı. 6 milyon kişi şimdi hatırlatma dozunu yaptırmadı lakin bunların çabucak hepsi Sinovac olanlar. Bu bireyler bir an evvel ya Sinovac yaptıracaklar ya da BioNTech ile aşılanacaklar.“
