Geçtiğimiz günlerde düzenlenen bir aktiflikte Tesla, insansı robot dizaynını tanıttı. Uzunluğundan kilosuna, suratından birtakım teknik ayrıntılarına kadar hakkında hayli bilgi edindiğimiz Tesla Bot‘un bilim kurgu sinemalarından fırlamış imajı ve özelliklerinin yanında niyeti de apaçık ortadaydı; “basit ve kendini tekrar eden sıkıcı ve sıradan işleri” yapmak.
Mesken paklığı ya da mutfak alışverişi üzere bu sıradan işler, aslında bir yandan da bize bu robotların yapabilecekleri hakkında hayli fikir veriyor ve akıllara o soru bir defa daha geliyor; robotlar gelecekte işlerimizi elimizden alacak mı?
Yanıt uzun müddettir tıpkı:
Aslında bu soruya uzun vakittir verilen karşılık temel olarak tıpkı; fizikî aktivite odaklı işler için evet, robotlar bu işleri elimizden alacaklar. İnsanlık bunu geçmişte de yaşadı. Sanayi ihtilali ve makineleşmeyle birlikte de benzeri süreçlerden geçtik ve insan gücünün makinenin gerisinde kaldığı noktalarda elemeler oldu.
Gelecekte bizi bekleyen görüntü da aslında mantık olarak geçmişle tıpkı. Sadece artık o makineleri o kadar geliştirdik ki insanın yapabileceği çok daha fazla şeyi yapabiliyorlar. Bu da haliyle daha fazla mesleğin insanların elinden gidebileceği manasına geliyor.
Elon Musk da Tesla’nın yeni insansı robotu Tesla Bot’un gelecekte şimdilerde insanların karşılığında para aldığı kimi işlerde insanın yerini alabileceğini kabul etti. Musk, gelecekte robotların yükselişiyle birlikte ‘evrensel temel gelire’ gereksinim olacağını tabir etti.
Bu ne manaya geliyor, kozmik temel gelir nedir?
Kozmik temel gelir kavramı, en kolay tarifiyle devletlerin tüm vatandaşlarına rastgele bir şart aramadan sistemli nakdi dayanak sağlaması manasına geliyor. ‘Vatandaşlık geliri’ olarak da anılan bu gelir sisteminde temel gereksinimlerin karşılanması için devletler vatandaşlara para veriyor. Pek çok işi, bilhassa de fizikî aktiviteye bağlı işleri robotların yaptığı bir gelecekte global ölçekte milyarlarca insanın işsiz kalması riski olduğunu düşünürsek, bu cinsten bir modelin uygulanması gerekli olacak üzere görünüyor.
Ama dünya üzerinde ekonomik olarak böylesine bir kamu dayanağını sağlayamayacak devletlerin sayısının çokluğunu düşünürsek, sorunun kolay kolay çözülebilecek bir konumda olmadığı sonucuna varmak çok da sıkıntı değil. Ayrıyeten bu bahiste bireyler çalışmaktan uzaklaştırabileceği ya da ‘zengini daha varlıklı yapabileceği’ üzere tartışmalar da devam ediyor. Gelecek senaryolarının çok taraflılığı bu mevzuda öngörüde bulunmayı zorlaştırsa da önümüzdeki yıllarda bu sıkıntıyla sık sık yüzleşmek durumunda kalacağız üzere görünüyor.
