Hangi COVID-19 Aşısı Etkili? Korona virüs ile mücadelede aşılama devam ediyor. Yaş grupları ve öncelik durumuna göre başlayan aşılamada son olarak 30 yaş üzeri vatandaşların aşılamaları başladı. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın açıklaması ile birlikte korona virüs aşı çalışmaları hızlandı. Memurlar, işçiler, SGK’ya kayıtlı olan tüm vatandaşlar aşı olma hakkına sahip. Ülkemizde şuanda Biontech ve Sinovac aşıları yapılmaktadır. Peki, hangi aşı daha etkili, hangi aşı çok daha iyi? Sinovac mı Biontech mi yaptırmalı?
Bu yazıda neler var?
Hangi COVID-19 Aşısı Etkili?
Biontech aşısında ilk dozda yan tesir görülmezken ikinci dozda kısa süreli yan etkiler ortaya çıkabiliyor. İkinci dozdan sonra vücudun savunma mekanizmasının tepkileriyle bağlantılı olarak ortaya çıkıyor. Buna nazaran inaktif virüs aşılarına bakılırsa Mrna aşılarında vücudun antikor seviyesi daha fazla. Biontech faaliyet ve koruyuculuk anlamında sinovac aşısına gore daha etken denilebilir. Uzmanlara gore, virüsle enfekte olan kişilerin zaten belli bir süre aşı yaptırmalarına gerek yok. En azca altı ay antikor seviyesi yüksek bir şekilde koruyuculukları devam ediyor.
Doç. Dr. Ümit Savaşçı, “Şimdiye kadar uyguladığımız aşı sonuçlarına baktığımızda Sinovac aşısında kişiler koronavirüse yakalansa bile hafif atlattıklarını tespit ettik ve hastaneye yatma oranlarını yüzde 100 oranında azalttı. Bizim için önemli olan, kişinin bu hastalığı hafif geçirmesi veya hiç geçirmemesi” dedi.Doç. Dr. Savaşçı, kişiler hangi aşıyı bulursa onu olmaları gerektiğini belirterek “Çünkü aşıların gerçekten koruyuculuğu ve hastaneye yatış oranlarını ciddi oranda azaltması söz konusu. İkinci olay, eğer kişi bağışıklık istemini baskılayacak ilaç kullanıyorsa, kemoterapi alıyordur, kanser tedavisi görüyordur veya daha önceden ağır bir nörolojik hastalık geçirmişse bu durumda inaktif aşı biraz daha güvenilir gibi duruyor. İlk tercihi inaktif aşı olan Sinovac aşısı olsun, Biontech aşısı ikinci tercihi olsun. Ama genç, sağlıklı hiçbir hastalığı yoksa, kronik hastalığı var; ama bu saydığım hastalıklar değilse o zaman Biontech aşısının koruyuculuk oranı Sinovac aşısına göre yüzde 10 daha fazla. Ama koruyuculuk oranı Biontech aşısının daha yüksek, miktar olarak düşük olduğu için ulaşılabilirliği sıkıntı olabilir. Koruyuculuk oranlarımız genel olarak yüksek. Ben de Biontech aşısı gönüllüsüydüm, aylardır takiplerine devam ediyoruz, bir yan etki görülmedi. Bu aşılar bütün testleri yapılarak halkımıza uygulandığı için gönül rahatlığı ile hangi aşıyı yaptırmak istiyorlarsa onu yaptırabilirler” diye konuştu.
Covid-19 Aşı Çeşitleri
Günümüzde aşılar farklı etki mekanizmalarına ve içeriklere sahiptir. Bu aşı çeşitleri şu şekilde sınıflandırılabilir:
- Viral Vektör Tabanlı Aşılar: Zayıflatılmış ve etkisiz hale getirilmiş olan virüslerin vücuda enjekte edilmesiyle gerçekleştirilen bu aşılarda etkisiz özellikteki virüslere karşı vücut tarafından bağışıklık yanıtı oluşturulması hedeflenir.
- RNA Tabanlı Aşılar: Virüslerde bulunan RNA adlı genetik materyalin vücuda enjekte edilmesi yoluyla uygulanır.
- İnaktif Aşılar: Vücutta üreyerek çoğalması engellenmiş olan virüslerin vücuda enjekte edilmesi ile gerçekleştirilir.
- Alt Ünite Aşılar (Subunit Aşılar): Virüslerde bulunan cansız yapıdaki protein zarların kullanımı ile üretilir.
- Canlı Aşılar: Zayıflatılarak hastalık yapamayacak düzeye getirilmiş olan canlı virüslerin enjekte edilmesi ile uygulanır. Bu aşılar bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler için hastalığa yakalanma riski oluşturur.
Pfizer BioNTech COVID-19 Aşısı Kimin?
Biontech şirketi 2008 senesinde Almanya’nın Mainz şehrinde Türk – Alman bilim adamları olan Uğur Şahin ve Özlem Türeci tarafından kurulmuştur. Koronavirüse karşı etkili aşı Uğur Şahin ve Özlem Türeci tarafından keşfedilmiştir.
Pfizer BioNTech COVID-19 Aşısının Yan Etkileri
COVID-19 Aşısı için en yaygın görülen yan etkiler ise şu şekilde:
- Enjeksiyon bölgesinde reaksiyonlar %84,1
- Yorgunluk %62,9
- Baş Ağrısı %55,1
- Kas ağrısı 38,3
- Titreme %31,9
- Eklem ağrısı %23,6
- Ateş %14,2
Pfizer BioNTech COVID-19 Aşısı İçeriği
Her aşıda etkili maddeler, antibiyotikler yada başka türden bileşenler bulunabilir. Pfizer-BioNTech COVID-19 Aşısı, içeriğindeki en önemli bileşen mrna’dır. Biontech aşısı, mRNA veya haberci RNA olarak bilinen bir teknik üstüne kuruludur. Mrna tabanlı aşılar, COVID-19’a neden olan canlı virüsü kullanmaz ve mRNA, DNA’nızın bulunduğu hücrenin çekirdeğine girmez. Bu aşı sadece, hücrelerinize ‘spike protein’ denilen proteinin, zararsız bir parçasını yapma bilgisi taşır. Bu protein, COVID-19’a niçin olan koronavirüsün yüzeyinde bulunur. Bu aşı vesilesiyle mRNA enjekte edildiğinde, hücreleriniz onu, bu sivri uçlu spike proteinini yapmak için kullanır. Daha sonra talimatlar bozulur ve yok olur. Talimatlar doğrultusunda meydana getirilen protein parçası hücre yüzeyinde görüntülenir ve reel koronavirüse maruz kalınmış şeklinde bağışıklık sisteminizi ona karşı antikor üretmesi için uyarır. Bu sayede vücudunuz, reel virüs ortaya çıkmış olduğu zaman kendini nasıl koruyacağını öğrenmiş olur.
Mrna’ya ek olarak Biontech aşısı, lipidler ((4hidroksibütil)azanediil)bis(heksan-6,1-diil)bis(2-heksildekanoat), 2 [(polietilen glikol)-2000]-N,N-ditetradesilasetamid, 1,2-Distearoyl-sn-glisero-3-fosfokolin ve kolesterol), potasyum klorür, monobazik potasyum fosfat, sodyum klorür, dibazik sodyum fosfat dihidrat ve sukroz bileşenlerini içerir.
Sinovac COVID-19 Aşısı Kimin?
Çin aşısı formaldehitle inaktive edilen ve adjuvan olarak alüminyum kullanılacak olan ölü aşıdır. Virüs parçalanıp etkisiz bir hale getirilerek insan vücuduna ara verilmeden bağışıklığı daha önce uyarmaktadır. Ölü aşı olmasından ötürü daha güvenilir olduğuna dair düşünceler hakimdir.
Faz 1 ve II çalışmaları sonucuna göre, en sık görülen yan etki ise enjeksiyon bölgesinde oluşan ağrıdır. Söz konusu ağrı da %17 oranında görülmüştür. Bu ağrının ise genel olarak hafif derecede olup 48 saat içerisinde geçtiği görülmüştür. Bunun dışında görülen yan etkiler ise şu biçimde sıralanabilir:
- Aşı uygulanmakta olan bölgede şişlik, kızarıklık.
- Yorgunluk
- Hafif ateş, titreme
- Baş ağrısı, kas, eklem ağrısı
- Kusma ve ishal.
Sinovac aşısı içeriği çeşitli bileşenlerden oluşur ve bunlar şu şekilde sıralanabilir:
- Antijen: Viral vektör tabanlı bir aşı olan Sinovac aşısında aktif bileşen olarak etkisiz hale getirilmiş Yeni tip corona virüs virüsleri yer alır. Bu virüsler hastalık yapma yeteneğini kaybetmiş olduğundan vücut açısından enfeksiyon tehdidi oluşturmaz. Fakat antijen olarak algılanması sebebiyle vücut tarafından antikor üretimi gerçekleştirilir ve bu sayede bağışıklık gelişir.
- Alüminyum hidroksit: Adjuvan (yardımcı) madde olarak aşıların içerisinde çok uzun senelerdir kullanılacak olan alüminyum hidroksit, aşı içeriğindeki virüslere karşı vücudun vermiş olduğu yanıtın artırılmasını sağlar.
- Sodyum klorür: Tuz olarak da adlandırabileceğimiz sodyum klorür, aşının yoğunluğunu vücut sıvılarına uygun biçimde ayarlayarak en iyi biçimde yayılmasını sağlar.
- Sodyum hidroksit: Aşı içeriğinin uzun süre saklanabilmesi için gerekli pH dengesinin ayarlanmasını sağlar.
- Monosodyum ve disodyum hidrojen sülfat: Aşının antijenik özelliğini kaybetmemesi için kullanılacak olan maddelerdir.
- Su: Aşı içeriğindeki maddeler su içerisinde çözülerek vücuda enjekte edilir.
