90’larda çocuk olmak demek, biraz da hologram teknolojisine hayran olmak demektir. Zira 1990’larda ve 2000’lerde yapılan neredeyse tüm bilim kurgu sinemalarında hologram ile karşılaşırız. Bu sinemaların öngörülerine nazaran bugün her köşe başında bir hologramla müsabakalı ve hatta imaj konuşmalarımızı bile bu teknoloji üzerinden yapmalıydık. Lakin gelin görün ki bu türlü bir şey şimdi mümkün değil.
Son tüketiciye ulaşmış bir teknoloji olmasa da tekrar de hologram ile karşılaşmak mümkün. Ülkemizde bile kimi değerli günlerin kutlamalarında yapılan ve epey başarılı görünen hologramlarla karşılaşıyoruz. Pekala, hologram nedir tam olarak biliyor muyuz? Gelin hologram nedir sorusunu biraz daha ayrıntılı inceleyelim ve aslında farklı tiplerden oluşan hologram teknolojisini yakından tanıyalım.
Hologram nedir?
Hologram, holos ve gramma sözlerinin birleştirilmesi ile oluşturulmuş bir tabirdir.. Yunanca holos sözü bütün manasına gelirken gramma sözü ileti manasına gelmektedir. Yani hologram demek, bütün bir ileti demektir. Buradaki bütün manası, iletisi destekleyen en değerli etken olarak imajın üç boyutlu olarak aktarılmasıdır.
Hologram terimi birinci sefer 1949 yılında İngiliz elektrik mühendisi ve fizikçi Dennis Gabor tarafından kullanıldı. İlkel de olsa bir holografik sistem icat eden Gabor, bu çalışmaları sayesinde 1971 yılında Nobel Fizik Ödülü’ne layık görüldü.
Hologramı olağan bir görselden ayıran en değerli farkı üç boyutlu olmasıdır. Hologram imgesine üç boyut kazandırılmasının pek çok farklı metodu vardır, bu yolların kullanım alanları ise hologram tiplerini oluşturmaktadır. Hologram oluşturmak için bazen bir ayna ve ışık yeterliyken, bazen karmaşık lazer sistemlerine gereksinim duyulur.
Hologram cinsleri nelerdir?
- The “Pepper’s Ghost” hologram
- Holografik sis perdesi
- Holografik ağ sistemi
- Holografik ayna tekniği
- Yarı şeffaf OLED ekranlar
- Holografik piramitler
- Hologram kreasyonları
- HYPERVSN sistemi
The “Pepper’s Ghost” hologram:
2012 yılında California’da düzenlenen Coachella müzik şenliğinde 1996 yılında ölen efsane rapçi 2Pac’ı sahneye çıkaran teknoloji olarak bildiğimiz The “Pepper’s Ghost” hologram, aslında kolay bir tekrar canlandırma tekniğidir. Bu teknik ile oluşturulan manzarayı dilediğiniz uzunlukta yansıtabilirsiniz. Uzun yıllardır üzerinde çalışılan ve en garantili sonuç veren hologram cinslerinden biridir.
Coachella müzik şenliği üzere büyük tertiplerde muvaffakiyetle kullanılan The “Pepper’s Ghost” hologram sistemi için yansıtıcının 45 derecelik bir açıyla yerleştirilmesi gerekir. Kolay bir ayna yansıtma tekniği olduğu için gerçek manada karanlık bir ortama gereksinim duyar ve etraftaki etkenlerin ışığa müdahale etmemesi son derece değerlidir.
Holografik sis perdesi:
Holografik sis perdesi sistemi, temel fizik kuralları temel alınarak oluşturulur. Ağır sisli bir havada nasıl ki otomobil farları 3 boyutlu bir manzara oluşturuyorsa: holografik sis perdesi tipinde de oluşturulan yapay sis ya da yarı şeffaf ağ içinde yansıtılan ışık, üç boyutlu bir manzara yani hologram oluşturuyor.
The “Pepper’s Ghost” hologram sisteminden farklı olarak holografik sis perdesinde imaj geriden gelir. Etkileyici bir imaj oluşturduğu için tiyatro ve sinemada sıklıkla kullanılır. Pek gerçekçi bir manzara sunmaz fakat kullanılan yapay sisin yoğunluğuna nazaran birden çok karakter yansıtma imkanı sunar.
Holografik ağ sistemi:
Holografik ağ sistemi, son teknoloji kullanılarak oluşturulan hologram cinslerinden biridir. Bu sistem için neredeyse şeffaf üzere görünen bir LED ekrana muhtaçlık vardır. Tüm bir binayı bile kaplayarak hologram oluşturabileceğiniz bu sistemde kullanılan LED ekranlar, 3 boyutlu manzara yansıtmak için özel olarak geliştirilmiştir.
Holografik ağ sisteminin en dikkat çeken özelliği, ekran boyutuna nazaran hologram boyutunu da ayarlayabiliyor olmanızdır. LED ekran yerleşimine nazaran hologram manzarası çok daha gerçekçi bir hale getirilebilir. Olumsuz yanı ise sonuçta bir ekran olması. Ne kadar etkileyici olursa olsun izleyici bir ekrana bakmakta olduğunu anlar.
Holografik ayna tekniği:
Konutunuzda deneseniz başarılı olmayacaktır lakin holografik ayna tekniği, son derece kolay bir usuldür. Temel olarak gerçek açıyla yerleştirilmiş aynaların üzerine yansıtılan 2 boyutlu bir imgenin tekrar yansıyarak 3 boyutlu hale gelmesi ile oluşur.
Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde geliştirilen holografik ayna tekniği, kolay bir optik illüzyondan ibarettir. Olağan bir görüntüyü, 3 boyutlu olarak ölçeklendirirken tesirli bir prosedürdür. Her şeye karşın gerçekçi ve kaliteli bir hologram sunmaz. Kullanım alanı da son derece dardır.
Yarı şeffaf OLED ekranlar:
Hologram teknolojisi nasıl olacak da son tüketiciye kadar inecek sorusunun cevabı yarı şeffaf OLED ekranlarda bâtın. Bu hologram tipi temel olarak izleyiciye 3 boyutlu olarak görünen 2 boyutlu bir imgedir. Uygun yanı ise konutunuzdaki televizyonda bile kullanılabilir olmasıdır.
Yarı şeffaf OLED ekranlar süratle gelişen ve birkaç yıl içinde her yerde karşılaşacağımız bir teknoloji. Tam bir hologram olmasa bile tekrar de kullanıcıya 3 boyutlu bir illüzyon sunduğu için başarılı kabul edilir. Bu ekranların yarı şeffaf olması ise izleyicinin art planı da görmesine neden olduğu için kaliteyi düşürür.
Holografik piramitler:
İşte bunu konutunuzda rahatlıkla deneyebilirisiniz. Rastgele bir arama motoruna 3 boyutlu piramit ya da holografik piramit yazıp aratırsanız karşınıza satın alabileceğiniz eserler çıkacaktır. Holografik piramitler de tıpkı The “Pepper’s Ghost” hologram üzere çalışırlar. Yani kolay bir yansıtma tekniğidir.
Bu eserlerden birini satın alıp da akıllı telefonunuzdan bir görüntü açarak içine yerleştirdiğiniz vakit kolay de olsa karşınıza bir hologram çıkacaktır. Piramit içindeki aynalar The “Pepper’s Ghost” hologram tekniği üzere 45 derecelik açıyla yerleştirildikleri için 2 boyutlu görüntülerinizi 3 boyutlu olarak görmenize imkan sağlar.
Hologram kreasyonları:
Hologram kreasyonları, çoklukla laboratuvar ortamında yaratılan ve çok daha gelişmiş teknolojiler kullanılan hologramların genel ismidir. Hologram kreasyonları yaratılırken görsel modülleri yakalayan ve yine oluşturan lazer sistemleri kullanılır. İşte bu, tam olarak bilim kurgu sinemalarından çıkmış bir imaj sunar.
Brigham Young Üniversitesi’nde 2018 yılında yapılan son çalışmalarda, pek çok farklı renkte lazer kullanılarak gerçek manada hologramlar oluşturuldu. Şimdi AR-GE evresinde olan bu çalışmaların sonuçları ne vakit herkes tarafından görülebilir olacak bilinmiyor lakin gelişmelerin bilim kurgu sinemalarını aratmadığı kesin.
HYPERVSN sistemi:
HYPERVSN sistemi, bildiğimiz hologram teknolojilerinden çok daha farklı çalışıyor. Manzarayı yansıtan bir aygıt, yansıtacağınız imajları oluşturabileceğiniz bir yazılım ve bu sistemi yönetmek için kullanacağınız bir yazılım daha olmak üzere üç temel bileşenden oluşur.
HYPERVSN sistemi ile azamî 75 cm uzunluğunda gerçek manada hologramlar oluşturabiliyorsunuz. Tek bir sistem üzerinden tüm hologram imgesini oluşturabildiğiniz için kullanımı kolaydır. Tek olumsuz yanxı ise şimdilik yaratılan hologramların gereğince büyük boyutta olmamasıdır.
3 boyutlu imaj teknolojisinin son noktası olan hologram nedir sorusunu yanıtladık ve hologram cinslerinden bahsettik. Şimdi son tüketiciye ulaşmamış bu teknoloji için çalışmalar son sürat devam ediyor. Umuyoruz yakında bir vakitte imajlı konuşmalarımızı hologram ile yapabileceğiz.
