IQ tabiri Almanca Intelligenzquotient olarak Alman psikolog Wilhelm Stern tarafından 1912 yılında Alfred Binet ve Theodore Simon’un tasarladığı üzere zekayı kıymetlendirmek için ortaya koyduğu bir metottur.
20. yüzyılın başlarına kadar birçok halkın zekâ katsayısı, Flynn tesiri ismi verilen bir fenomenle her on yılda üç sayı artacak formda yükseliyor. Bu durum çağdaş kuralların güzelleşmesiyle açıklanıyor.
Pekala IQ düzeyi diğer hangi mevzularda hayatımızı kıymetli ölçüde etkiliyor, bakalım:
1. IQ skoru ne kadar yüksekse yaratıcılık da o kadar artıyor.
Amerikalı bilim insanı Scott Kaufman, yaratıcılık potansiyelinin IQ testleriyle ölçülebileceğini söylüyor. IQ’su yüksek şahısların akıl yürütme, yenilikçi fikir üretme, bütünsel algılama ve öğrenme konusunda daha başarılı oldukları görülmüş.
2. IQ’su 115 yahut üstü olan beşerler işlerini daha rahat öğrenirler ve çok daha üretkendirler.
Düşük bir IQ ile çok karmaşık işlerde âlâ performans göstermek kişiyi sıkıntı bir durumda bırakıyor. 115’in üzerindeki bir IQ, yapabileceklerinizin hududunu değerli ölçüde arttırıyor.
Kolay kararların alınması gereken işler ise yüksek bir IQ gerektirmiyor.
3. Ortalamanın altında bir IQ’ya (75 ile 90 arasında) sahip olan bireylerin okulu bırakma, mahpusa girme ve yoksulluk içinde yaşama olasılıkları daha yüksektir.
Bu insanların liseyi bırakma mümkünlüğü 88 kat, mahpusa girme mümkünlüğü yedi kat ve IQ’su 110’un üzerinde olanlara nazaran beş kat daha fazla yoksulluk içinde yaşama mümkünlüğü bulunuyor.
4. Genetik, bir kişinin IQ’sunun tahminen %40 ila %80’ini oluşturuyor.
Çevresel faktörlerin zeka düzeyine tesiri olsa da IQ’dan %80 oranında genetik sorumludur. Etraftan kasıt beslenme, sosyo-ekonomik durum, gerilim, ruh hali ve hayata karşı tavır üzere belirleyicilerdir.
IQ üzerindeki çevresel tesirlere karşın, kalıtsallık genel IQ’nun belirlenmesinde hala daha büyük bir rol oynamaktadır. Çevresel faktörler birkaç puan etkilese de doğduğunuz şeyle karşılaştırıldığında hayli sönük kalır.
5. Bir ülkenin ortalama IQ’sundaki her bir puanlık artış, kişi başına düşen geliri değerli ölçüde artırabiliyor.
Psychological Science mecmuasında yayımlanan bir makale, 90 ülkeyi kapsayan bir araştırmada, “insanların, bilhassa de en zeki yüzde 5’lik kesitin zekasının, ekonomilerinin gücüne büyük katkı sağladığını” ortaya koydu.
6. Daha yüksek bir IQ’ya sahip olduğunuzda, kendinize daha fazla güvenirsiniz.
Yüksek IQ’lu dediğimiz vakit gözümüzde “inek” denilen tipler canlansa da aslında zeki insanların birçok öz itimattan kaynaklanan kıymetli toplumsal yeteneklere sahiptir.
7. Bilim insanları, eğitimin de IQ’yu etkileyebileceğini bulmuşlardır.
Kuralları âlâ olan okullarda okuyan öğrencilerin, makûs okullarda okuyan öğrencilere kıyasla daha yüksek IQ’su olması ihtimali yüksektir.
8. Üç yaşından evvel, işlenmiş abur cubur yiyen çocukların, sekiz yaşına geldiklerinde akranlarından daha düşük IQ’ya sahip oldukları görüldü.
Vitaminler ve mineraller açısından güçlü bir diyetin, IQ düzeyini olumlu manada etkilediği saptandı.
9. Okuldan uzak kalmak IQ puanını düşürüyor.
İsveç’te okulu erken bırakan öğrenciler, kaçırdıkları her yıl için 1.8 IQ puanı kaybetti.
Güney Afrika’da yapılan bir araştırma, geciken her eğitim yılı için bir çocuğun IQ’sunun 5 puan düştüğünü gösterdi.
Farklı araştırmalar, bir öğrencinin yaz tatilinin bile IQ puanında düşüşlere neden olduğunu ortaya çıkardı.
Pandemi devrinde okuldan uzak kalmanın milyonlarca öğrencide nasıl bir tesire neden olduğunu siz varsayım edin.
9. Anne sütü de kıymetli bir faktör.
Emzirilen çocukların emzirilmemiş akranlarına nazaran 3-8 puan daha yüksek IQ’ya sahip olma ihtimali yüksektir.
10. İsveçli araştırmacılara nazaran, düşük IQ’lu şahıslar intihara daha meyillidir.
Önemli meselelerin tahlili değerli bir yetenek gerektirdiği için bu da düşük IQ’lu insanların intihara daha kolay yönelmesine neden oluyor.
19. yüzyılda akıl hastalığı ile zihinsel gerilik ortasında ayrım yapılamıyordu, bu testin bu bakımdan da değerli bir faydası oldu.
IQ seviyeleri
0-25 ortası ağır gerilik
26-50 ortası orta gerilik
51-75 ortası hafif gerilik
76-90 ortası hudut zekalı
91-110 ortası olağan zekalı
111-119 ortası ileri zekalı
120-130 ortası üstün zekalı
131-145 ortası çok üstün zekalı
146 ve üzeri deha
Kimi ünlülerin IQ düzeyleri:
Leonardo Da Vinci (220)
Charles Darwin (165)
Isaac Newton (190)
Albert Einstein (160)
Muhammed Ali (78)
Galileo (185)
Garry Kasparov (190)
Stephen Hawking (160)
Ayrıyeten şu zeka testleri de yaygın olarak kullanılmaktadır:
Cattell Zeka Testi: Kültürden arınmıştır ve soruların muhakkak bir vakit içerisinde cevaplanması istenir.
Alexander Pratik Zeka Testi: İlkokulu bitiren çocukların teknik hünerlerinin belirlenmesi ve daha ileri sınıflara (özellikle sanat okullarına) yöneltmek için geliştirilmiştir. Testte tahta kutular, boyalı küpler verilerek çeşitli sorunların tahlili istenir.
Porteus Labirent Testi: Zeka işlevinin özel bir hali ölçülür. Örneğin, temkinli davranmak, ileriyi görmek, çeşitli mahzurlardan kendini korumak üzere. Bu test bilhassa insanın günlük omurundaki davranışlarda gösterdiği beceriyi ölçer.
Binet-Terman Testi: Kelamlı bir testtir. Okul, aile bilgisine ve kültürüne dayanır.
WISC-r Zeka Testi: 6-16 yaş ortasındaki çocuklara uygun olarak hazırlanmış, iki ana sınır ve 12 alt testten oluşan, Türkiye’de en yaygın olarak kullanılan ve günümüzün en geçerli IQ testidir.
Kaynak: Business Insider, Psychology Today, Vikipedi
