Optik illüzyonlara bilimsel olarak birçok açıklama yapılıyor ve görsel illüzyonların kendi içinde de temel olarak iki tipi var: fizikî ve bilişsel. Fizikî illüzyonlar ışık, pozisyon, uzaklık üzere çevresel ve fizikî etkenlere bağlıyken bilişsel illüzyonlar biraz daha kişinin fikirsel çıkarımlarına yahut karakter özelliklerine nazaran değişkenlik gösterebiliyor.
Hala nasıl bu türlü göründüğü araştırılan ve çözülemeyen illüzyonlar da var. Bilim dünyasının her vakit radarında olan bir bahis. İncelemesi ve nasıl bu türlü göründüğüne dair baş yorması keyifli olan optik illüzyonları sizler için derledik!
İmkansız Trident (İmkansız Üç Dişli Mızrak)
İmkansız çatal, blivet, poiuyt yahut şeytan ayarlama çatalı biçiminde isimleri de olan, aslen imkansız trident yani üç dişli mızrak olarak isimlendirilen deşifre edilmez bir optik illüzyondur. Bir ucunda üç silindirik uç var üzere görünüyor lakin öbür ucunda gizemli bir formda iki dikdörtgen uca dönüşüyor.
1964 yılında DH Schuster isminde biri, bir havacılık mecmuasının reklamında yeni cinsten belgisiz bir figür fark ettiğini açıkladı ve ona ‘üç çubuklu çatal’ ismini verdi. İllüzyonu ise şöyle tanımladı: ‘’Diğer belgisiz çizimlerden farklı olarak, görsel sabitlemede gerçek bir değişim.’’
Bezold Tesiri
Bezold Tesiri, ismini bir rengin bitişik renklerle olan bağına bağlı olarak farklı görünebileceğini keşfeden Alman meteoroloji profesörü Wilhelm von Bezold’dan alan optik bir yanılsamadır. Üstteki Bezol tesirli görselde görülebileceği üzere kırmızı beyazla birlikte daha açık ama siyahla birlikte daha koyu görünüyor.
Kafe Duvarı İllüzyonu
Kafe duvarı illüzyonu, birinci olarak Hekim Richard Gregory tarafından tanımlanan bir optik illüzyondur. Bristol’deki bir kafenin duvarında gözlemlenen bu enteresan tesirli optik illüzyon, paralel düz yatay çizgilerin aslında o denli olmamasına karşın bükülmüş üzere görünmesini sağlıyor. İllüzyon oluşturmak için, açık ve koyu renkli karolar kademeli sıralar halinde döşenir ve hasebiyle çarpık bir imaj oluşturulur.
Chubb İllüzyonu
Chubb illüzyonu, bir objenin boyutunun görüntülendiği alanla kontrastlığına bağlı olarak bakan bireye nazaran değişmesiyle elde edilir. Bu optik illüzyon, insanlığa dair görsel sistemlere ait pahalı bilgiler sağlayabileceği düşünüldüğünden araştırmacıların bilhassa ilgisini çekmektedir.
Üstteki görseldeki örnekte, iki dikdörtgen alanının merkezleri aslında birebirdir lakin art planları farklı olduğu için iki taraf için merkezler farklıymış üzere görünür.
Ebbinghaus İllüzyonu
İsmini, keşfeden Alman psikolog Hermann Ebbinghaus’tan alan ve boyut algısının nispiliği temeline dayanan bir optik yanılsamadır. İllüzyonun en bilinen versiyonunda, birebir büyüklükte iki daire etrafına biri büyük biri küçük olmak üzere daireler yerleştirilir. Buna karşın, etrafında büyük daireler olan merkez başkasından daha büyük görünür.
Fraser Spiral İllüzyon
Birinci sefer İngiliz psikolog tarafından Sir James Fraser tarafından tanım edilen Fraser spiral illüzyonu, düzmece spiral yahut bükülmüş kordon illüzyonu olarak da isimlendirilir. Siyah yay modüllerinin örtüşmesi sonucu bir spiral üzere görünen illüzyonda aslında yayların hepsi eşmerkezli birer çemberdir. Görsel olarak yanılsamanın sebebi ise çemberlerin art planında yanlış hizalanmış kesimler olmasıdır.
Hermann Izgara İllüzyonu
Birinci kere Ludimar Hermann tarafından tesadüfen tanımlanan ızgara illüzyonu, siyah bir art plan üzerinde bulunan beyaz renkli bir ızgaranın kesişme noktalarında gri lekelerin algılanmasıyla ortaya çıktı.
Jastrow İllüzyonu
Birinci sefer Amerikalı psikolog Joseph Jastrow tarafından keşfedilen ve Jastrow, Ring-Segment, Wundt üzere farklı formda isimlendirilen bu optik illüzyonda eşit uzunlukta ve birebir aynı olan tren yayı üzere olan iki obje üst üste getirildiğinde üstteki alttakinden daha kısaymış üzere görünür. Beynimizin neden bu türlü bir oyun oynadığına dair çeşitli teoriler olsa bile kesin bir sebep açıklanamamıştır.
Dama Gölge İllüzyonu
Dama gölge illüzyonunda, ismi üstünde bir dama tahtası üzerinde silindirik bir yapının yarattığı gölge yoluyla A ve B formunda belirtilmiş iki karenin renginin farklı olduğu zannediliyor. Halbuki iki kare birebir tıpkı renktedir.
İllüzyonu doğrulamak için ise farklı renkte olduğunu zannettiğimiz iki kareyi tıpkı renkli bir şerit yardımıyla birleştirerek gözlemleyebiliriz.
Poggendorff İllüzyonu
Poggendorff illüzyonu, beynin çapraz çizgiler ile yatay ve dikey kenarlar ortasındaki etkileşimi algılamasını içeren optik bir illüzyondur. İsmini ise onu birinci kere tanımlayan Alman fizikçi Johann Poggendorff’tan almıştır.
Üstteki görselde görüldüğü üzere düz siyah ve kırmızı bir çizgi gri bir dikdörtgen tarafından gizlenmiştir. Ama illüzyonda kırmızı çizgi yerine güya mavi çizgi, siyaha bağlanıyormuş üzere görünüyor.
