Dünya üzerindeki neredeyse her toplumda kökeni hakkında katı görüşlere sahip olan beşerler bir epey fazladır fakat bu durumun bilimsel bilgiler süzgecinden geçirildiğinde pek yanlışsız olmadığı ortaya çıkıyor.
Türkiye, ABD ve İngiltere’nin önde gelen üniversiteleri, Türk toplumun genleri üzerine bir çalışma yürüttü. Çalışmanın sonucunda, Türkiye toplumu ile Balkan, Kafkas ve Orta Doğu toplumları ortasında ortak genetik bileşenler olduğu tespit edildi. Türk toplumunun Avrupa toplumlarında en çok benzediği milletler ise İtalyan ve İspanyollar olarak kaydedildi.
4 bin kişinin DNA’sı kullanıldı:
Bilkent Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Kısmı’nın önderliğinde; Koç Üniversitesi Suna İnan Kıraç Vakfı, Sıhhat Bilimleri, Rockefeller, Yale, Cardiff üniversiteleri ve Icahn School of Medicine at Mount Sinai’nin iştiraki ile yürütülen araştırmaya, Türkiye’nin 81 vilayetinden yaklaşık 4 bin kişinin DNA’sı dâhil edildi.
Projenin yürütücüsü Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tayfun Özçelik, çalışma hakkında şu tabirleri kullandı: “Çalışmamızın sonuçları, Türkiye’nin genetik açıdan bir bütünlük arz ettiğini ve yüksek seviyede genetik çeşitlilik içerdiğini ortaya koydu.“
‘Anadolu eski Taş Çağı’ndan beri göç olayları için bir köprü vazifesi görmüştür’:
“Temel bileşenler tahlilinde, Türk toplumunun genetik yapısının farklı bireyler ortasında epey değişken olduğunu, ama bireylerin genetik açıdan birbirinden başka kümeler oluşturmadığını gözlemledik. Türk toplumu ile Balkan, Kafkas ve Orta Doğu toplumları ortasında ortak genetik bileşenler vardır. Avrupa toplumları ile de beklenenden daha yüksek seviyede bir benzerlik bulunmaktadır. Türkiye coğrafik pozisyonu üzere genetik yapısı ile de Doğu ile Batı ortasında bir köprü oluşturmaktadır. Anadolu eski Taş Çağı’ndan beri göç olayları için bir köprü misyonu görmüştür. Bu coğrafyada, çok sayıda toplum yaşamış ve genetik miraslarını jenerasyondan nesile aktarmıştır.“
“Tarih öncesi periyottan itibaren Anadolu’da yaşayan toplumların ortasında gerçekleşen göçler ve genetik transfer, bu toprakların genetik homojenizasyonuna sebep olmuştur. Daha yakın devirlerde gerçekleşen ülke içerisindeki göçler de büyük olasılıkla bu homojenizasyona katkı sağlamıştır. Sonuçlar, Anadolu coğrafyasında bugüne kadar gerçekleşmiş olan göç olaylarının genetik tesirlerine işaret etmektedir.”
‘İtalya’nın Toskana bölgelerinde yaşayan beşerlerle yakın bir bağ var’:
Anadolu’nun Asya, Avrupa ve Afrika ortasında tarihî bir köprü vazifesini gördüğüne dikkat çeken Özçelik, kelamlarına şöyle devam etti: “Filogenetik taraftan de Türk toplumu bu köprü görevinin tesirlerini yansıtmakta. Türk toplumunun bilhassa İtalya’nın Toskana bölgelerinde yaşayan beşerlerle yakın bir alakaya sahip olduğu izlendi. Bu yakın alakanın ikinci sırasındaki ülke ise İspanya olarak tespit edildi. Bu bulgular, Anadolu’nun birinci çiftçilerinin Avrupa’ya Cilalı Taş Zamanı’nda gerçekleşen göçünün tesirlerini yansıtıyor olabilir.”
Bu çalışmayla Türk toplumu için bugüne kadarki en kapsamlı genetik bilgi tabanının da oluşturulduğunu belirten Özçelik, Türk toplumuna özgün genetik değişimlerinin bulunduğunu söz etti. Data tabanının, 10 büyük araştırma kümesinin 10 yıl müddetle gerçekleştirdiği çalışmalarla oluşturulduğunu ve bilimsel iş birliğinin kıymetini vurguladığını söyleyen Özçelik, şunları söyledi: “Bulgular, daha evvel tespit edilmemiş lakin bir hastalıkla bağlı olabilecek çok sayıda az genetik değişimi de ortaya çıkarmış bulunuyor.“
‘Veri tabanı, kompleks hastalıklara genetik yatkınlığı belirlemede kaynak olacaktır’
“Bu çeşit genetik değişimlerin belirlenmesi, başta Türkiye olmak üzere, ileride gerçekleşecek insan genetiği konusundaki çalışmalar için güçlü bir temel oluşturmaktadır. Oluşturulan data tabanı hem ender görülen ve tek gen hastalıklarına sebep olan aday genlerdeki genetik değişimleri tespit etmek hem de obezite, diyabet üzere kompleks hastalıklara olan genetik yatkınlığı belirlemek için kıymetli bir referans kaynak olacaktır. Data tabanı, araştırmacıların kullanımına sunulmuştur.”
Tayfun Özçelik, Türk toplumunun genetik yapısı ile ilgili bilimsel bir makalenin bugün Amerikan Bilimler Akademisi’nin resmî yayın organı olan Proceedings of the National Academy of Sciences mecmuası aracılığıyla bilim dünyasına duyurulduğunu belirtti.
‘Yüksek akrabalık katsayısı, çekinik hastalıklar için risk oluşturmaktadır’:
Makalenin birinci muharriri, Bilkent Üniversitesi doktora öğrencisi Ece Kars ise çalışma hakkında şunları söyledi: “Araştırma sonucunda, Türkiye’deki akraba evliliklerinin bir sonucu olarak, Türk bireylerin akrabalık katsayısının da yüksek olduğu tespit edildi. Akrabalık katsayısının yüksek düzeyde olması, bilhassa çekinik hastalıklar için risk oluşturmaktadır.”
“Çekinik hastalıklar, hastalığa sebep olan genetik değişimlerin her iki kopyada da bulunması ile ortaya çıkar. Anne ve baba akraba olduğu vakit, bu mümkünlük epey yüksek olur. Bu araştırmanın sonuçları, sebebi daha evvelce bilinmeyen çekinik hastalıkların genetik değişimlerinin keşfinde faydalı olacaktır.“
