Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, kurbanlık fiyatlarının vilayetlere ve canlı yüke nazaran farklılık göstermekle birlikte, büyükbaşta 6 bin lira ile 35 bin lira, küçükbaşta ise 1300 lira ile 5 bin lira ortasında değişeceğini, canlı yüklü fiyatının da kilogram başına büyükbaşta 24-35 lira, küçükbaşta 24-40 lira olacağını açıkladı.
Bayraktar, yaptığı açıklamada, ziraat odalarından aldıkları bilgilere nazaran, kurbanlık fiyatlarının vilayetlere, canlı yüke, ırkına ve büyükbaşta inek, düve, tosun, küçükbaşta ise koyun, koç, toklu ve keçi olmasına nazaran değiştiğini söz etti.
Ortalama fiyatları paylaşan Bayraktar, “Bu yıl ülkemizde ortalama kurban fiyatları, hayvan başına büyükbaşta 6 bin 500 lira ile 35 bin lira, küçükbaşta ise 1300 lira ile 5 bin lira ortasında değişiyor. Canlı yük fiyatı da kilogram başına büyükbaş hayvanlarda 24-35 lira, küçükbaş hayvanlarda ise 24-40 lira arasında” bilgisini verdi.
Söz konusu fiyatların bayram yaklaştıkça ve talebin durumuna nazaran de değişeceğine dikkati çeken Bayraktar, Türkiye ortalamasına bakıldığında, büyükbaş hayvanların canlı yük kilogram fiyatının 29 lira 46 kuruş, küçükbaş canlı tartı kilogram fiyatının ise 33 lira 36 kuruş olduğunu kaydetti.
Bayraktar, canlı kilogram olarak büyükbaş hayvan fiyatlarının, satışların en fazla olduğu üç vilayetten İstanbul’un Avrupa ve Anadolu yakalarında 32-35 lira, Ankara’da 26-30 lira, İzmir’de ise 24-35 lira, küçükbaş hayvan fiyatlarının da bu vilayetlerde sırasıyla 35-40 lira, 30-36 lira ve 25-40 lira seviyesinde seyrettiğini söz etti.
Bu yazıda neler var?
‘Toplam 3 milyon 760 bin kesim yapılacağı kestirim ediliyor’
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın, bu yıl için kurbanlık vasfı taşıyan 1 milyon 350 bin büyükbaş, 3 milyon 700 bin küçükbaş olmak üzere toplam 5 milyon civarında kurbanlık bulunduğunu açıkladığını hatırlatan Bayraktar, “Son yıllardaki kurban satışları göz önüne alındığında, bu yıl geçen yıla yakın bir oranla 960 bin büyükbaş ve 2 milyon 800 bin küçükbaş olmak üzere toplam 3 milyon 760 bin kesim yapılacağı varsayım ediliyor” sözünü kullandı.
Bayraktar, satılamayan hayvanların Et ve Süt Kurumu tarafından üreticilerin yaptığı ek masraflar da dikkate alınarak uygun fiyattan satın alınması teklifinde bulundu.
Besicilik maliyetlerine de değinen Bayraktar, yem fiyatlarındaki artışın kurbanlık fiyatlarını da etkilediğine dikkati çekti.
Bayraktar, Kurban Bayramı için milyonlarca hayvanın besiye alındığını, uzun mühlet beslendiğini ve 4 gün üzere kısa bir müddette kesildiğini belirterek, şu değerlendirmede bulundu:
“Bu süreç ekonomik olarak önemli bir hareketlenmeye de yol açmaktadır. Üreticilerin besi gayeli hayvan alımları, beslenen kurbanlıkların satışları, yem, veteriner hizmetleri, hayvanların satış merkezlerine nakilleri, satış yeri kiraları, şahsî masraflar, kasap kesim fiyatları, sakatat ve derilerin satılmasına kadar birçok ticari faaliyet bu devirde yapılmaktadır.”
‘Ekonomiye kazandırılacak iddiası deri satış pahası 142.1 milyon lira’
Bu süreçte bir öteki değerli hususun da kurban derileri olduğunu söz eden Bayraktar, kurbanların işin ehli şahıslar tarafından kesilmesi durumunda deriden iktisada kazandırılacak gelirde kayıp yaşanmayacağını bildirdi.
Bayraktar, standartlara uygun kesilmiş ve tuzlanmış yaş koyun derisinin adetinin ortalama 12 liraya satıldığını belirterek şunları kaydetti:
“2 milyon 800 bin küçükbaş hayvan kesileceği düşünüldüğünde küçükbaş hayvanların derilerinin ekonomik bedeli yaklaşık olarak 33 milyon 600 bin lirayı bulmaktadır. Öteki taraftan 400 kilogramlık bir sığırdan ortalama 30 kilogram deri çıkmaktadır. Standartlara uygun, tuzlanmış sığır derisinin kilosunun 5 lira olduğu göz önüne alındığında kesilecek 960 bin büyükbaş hayvandan elde edilecek derinin bedeli 144 milyon liraya ulaşacaktır. Böylelikle kurbanlıklardan toplam 177 milyon 600 bin liralık deri geliri elde edilecektir. Ancak kurbanlıklar birden fazla yerde ehil olmayan bireyler tarafından kesildiği için maalesef deride yüzde 20 civarında ekonomik kayıp oluşmaktadır. Toplam kaybın 35.5 milyon lirayı bulduğu iddia edilmektedir. Buna nazaran, kayıplar nedeniyle Kurban Bayramı’nda iktisada kazandırılan deri satış bedeli 142.1 milyon lira civarındadır.”
‘Çadır kiraları yüksek’
Kurbanlık satmak isteyen yetiştiricilerin, büyükşehirlerde her ilçede farklı olmak üzere satış yerlerine çadır kirası ödediğini, fiyatların vilayetlere ve ilçelere nazaran farklılık gösterdiğini belirten Bayraktar, şunları söz etti:
“Kurban satıcıları 15 gün kaldıkları müddette Ankara’da 4 bin lira ile 6 bin 500 lira, İstanbul’da 16 bin lira ile 22 bin lira, İzmir’de 5 bin lira ile 7 bin 500 lira ortasında çadır kirası ödemektedirler. Hayvan satış yerleriyle ilgili olarak belediye liderlerimiz mümkünse buralardan fiyat almasınlar ya da uygun fiyattan kiralasınlar.”
Bayraktar, kurbanlıkların nakliye masraflarının de kıymetli bir masraf kalemi oluşturduğuna dikkati çekerek, talebe bağlı olarak artan nakliye fiyatlarının kurban satış fiyatlarına tesirini azaltabilmek için kesinlikle kontrollerin yapılması ve fırsatçılığa müsaade edilmemesi gerektiğini vurguladı.
‘Kasaplara yaklaşık 664 milyon lira ödenecek’
Kurban Bayramı’nın kasaplar için değerli bir gelir kapısı olduğuna işaret eden Bayraktar, “Kasaplar, hayvanları kesme, yüzme, parçalama üzere işler için küçükbaşta ortalama 200 lira, büyükbaşta ise ortalama 800 lira civarında fiyat almaktadır. Kurbanlıkların yarısının kasaplar tarafından fiyatı mukabilinde kesileceği iddiasıyla bu bayram kasapların yararının toplamda 664 milyon lirayı bulması beklenmektedir” sözlerini kullandı.
Bayraktar, birçok dernek ve vakfın, vekaletle kurban kesme faaliyetinde bulunduğunu hatırlatarak, kurban kesiti yurt içinde yapılıp, etler yurt dışındaki Müslümanlara gönderilirse üreticinin ve hayvancılığın korunmuş olacağını vurguladı.
Bayraktar, Kurban Bayramı’nın yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla uğraş sürerken kutlanacağına işaret ederek şu ikazlarda bulundu:
“Üreticilerimiz ve vatandaşlarımız toplumsal aralık kurallarına uymalı, maskelerini kesinlikle takmalı ve ferdî hijyene dikkat etmelidir. Bu yıl da pazarlığımızı birbirimize dokunmadan, sözlerimizle ve gözlerimizle yapalım. Kendimizin ve sevdiklerimizin sıhhatini tehlikeye atmayalım.”
