Yapılan araştırmalara nazaran İnsan beyni bedenin geri kalan organlarından 10 kat daha fazla güç tüketiyor ve bu durum, dinlenirken bile devam ediyor ve insan beyni istirahat halindeyken bile yüksek seviyede güç tüketiyor. Hatta ‘koma’daki insanların beyninin bile bedendeki birçok organdan 2-3 kat daha fazla güç tükettiği uzmanlar tarafından belirtiliyor.
İşte bu durum, insan sinirbiliminin en büyük gizemlerinden biri olarak nitelendiriliyor. Neden insan beyni etkin olmadığında bile büyük ölçüde güç tüketme gereksinimine sahip olmaya devam ediyor? Bu soruyu gaye alan yeni bir araştırma da insan beyninin gizemlerinden birini daha ortaya çıkarmaya çalışıyor.
Veziküller beyin etkin değilken bile güç tüketiyor
Science Advances isimli akademik mecmuada dün yayımlanan araştırma, bu durumun nöronlarımızda bulunan küçük ve saklı bir ‘yakıt avcısı’ tarafından olduğunu ortaya çıkardı. Bir beyin hücresi öbür bir nörona sinyal iletmek için sinaps ismi verilen nöromusküler irtibat noktalarını kullanır. Bu iletim sürecinde nöronlar, sinapstan evvel kuyruk olarak isimlendirilen bölgelerine vezikül gönderir. Bu veziküller daha sonra nörotransmitterleri emerek sinyal gönderiminde bir ‘zarf’ rolü oynar. Bu ‘zarflar’ da nöronun ucuna taşınır ve sinaps yoluyla sinyallerin iletilmesini sağlar. Uzmanlar, bu temel süreçte etkin bir beynin fazla güç tüketmesinin çok olağan olduğunu belirtiyor. Bu yüzden de çalışma, bu aktiviteler yavaşladığında beynin neden fazla güç tükettiğini çözmeye çalışıyor.
Araştırmacılar, faal ve inaktif sinapsların metabolik durumlarını karşılaştırmak için hudut terminalleri üzerinde deneyler gerçekleştirdi. Bunun sonucunda nöronlar ortası sinyal transferi gerçekleşmediğinde bile sinaptik veziküllerin yüksek metabolik güce muhtaçlığı olduğu ortaya çıktı.
Çalışmanın müellifleri, bu ‘zarf’ misyonu gören veziküllerin içinde bulunan ve protonların dışarı çıkarılmasını sağlayan ‘saklı pompa’ların hiç durmadan çalıştığını belirtti. Açıklamalara nazaran daima çalışma gereksinimi duyan bu ‘pompalar’, protonları hiç durmadan dışarı atmaya çalışıyor, bu sebeple de istirahat halinde olan beyin yüksek seviyede güç tüketmeye devam ediyor.
Buna ek olarak uzmanlar, farklı nöron cinslerinin bu kadar fazla güç gereksinimini nasıl karşıladığını gözlemlemek için çok daha ayrıntılı araştırmalara muhtaçlık olduğunu belirtiyor. New York’ta bulunan Cornell Medicine’den biyokimyacı Timothy Ryan da kimi nöronların güç kaybına karşı farklı yansılara sahip olabileceğini, bu yüzden de insan beyninin güç kaynağı bulamadığı durumlarda savunmasız bir hâle gelebileceğini tabir ediyor: “Bu güç tüketimini inançlı bir formda azaltmak klinik olarak epeyce tesirli sonuçlar doğurabilir.”
