Son periyotta yerli aşımız Türkovac’ın da kullanıma hazır olmasıyla birlikte COVID-19 için birçok aşı seçeneği ortaya çıkmıştı. Bu aşılardan kimileri klasik metotlarla hazırlanıyor kimileri ise mRNA tabanlı hazırlanıyordu. Birçok DNA tabanlı aşı geliştirilse e bunlardan hiçbirisi onay alamamıştı. Ta ki bugüne kadar.
Hindistan’da geliştirilen ve acil kullanım onayı alan dünyanın birinci DNA tabanlı aşısını geliştirdi. Araştırmacılar, aşının dünyanın rastgele bir yerinde kullanılabileceğini ve yakın vakitte öbür ülkelerden de DNA tabanlı aşıların çıkabileceğini açıkladı.
DNA tabanlı aşı ne kadar tesirli?
ZyCoV-D ismi verilen aşı, deriye uygulanan bir yapıya sahip ve COVID-19’a karşı %67 tesirli. Aşı tıpkı vakitte 3. faz denemelerini geçen ve acil durum kullanım onayı alan birinci DNA aşısı olma özelliğini de taşıyor. Ashoka Üniversitesinden Virolog Shahid Jameel, “Şayet DNA aşıları başarılı olursa, aşılama konusunda ihtilal yaratabilir. Bu aşıların hem üretimi hem de maliyetler çok daha uygun” diyerek DNA aşılarının toplu aşılamalar için ülkü olduğundan bahsetti.
mRNA bazlı aşılar çok çabuk tesir gösteriyor olsa da bu tesirleri vakitle azalabiliyor ve çok düşük sıcaklıklarda koruma edilmeleri gerekiyor. DNA aşıları ise uzun vadede daha stabil tesirler gösteriyor, daha süratli ve ucuza üretilebiliyor ve daha kolay koruma edilebiliyor.
Olağan aşılardan farklı halde uygulanıyor
ZyCov-D aşısı, öteki aşıların bilakis direkt olarak bedendeki kas dokusuna enjekte edilmek yerine derinin çabucak altına enjekte ediliyor. Derinin altında çok fazla bağışıklık hücresi olduğu için DNA aşısı bu hücrelerle daha çabuk etkileşime giriyor ve bedenin daha süratli antikor üretmesini sağlıyor. Ancak ZyCov-D aşısının tam potansiyeline ulaşması için şu anda en az 3 doz aşı olmayı gerektiriyor. Aşıyı geliştiren araştırmacılar şu anda hem aşının %67’lik aktiflik oranını arttırmak hem de bu 3 dozu 2 doza indirmek üzere çalışmalar yapıyor.
Her ne kadar aşının %67 aktifliği olduğu açıklansa da aşıyı hazırlayan bilim insanları bu oranın daha yüksek olabileceğini söylüyor. Bilhassa son periyotta yeterlice patlak veren Delta varyantına karşı kısa vadede çabucak hemen eşit oranda aktif olduğunu açıklayan bilim insanları, aşının uzun vadede çok daha stabil ve tesirli olduğunu açıkladı.
Birtakım araştırmacıların ZyCov-D aşısı hakkında yapılan araştırmaların şeffaf olmadığını sav etmesinin akabinde aşıyı geliştiren bilim insanları, birkaç gün içinde aşı hakkındaki bütün raporları yayınlayacaklarını ve saklayacak bir şeyleri olmadığını açıkladı.
