Ülkemiz dahil olmak üzere dünyanın pek çok yerinde sarsıntılar, en çok korkulan ve en çok hasara neden olan doğal afetlerin başını çekiyor. Ülkemizde 1999 yılında yaşanan Düzce sarsıntısında 845’ten fazla insanın hayatını kaybettiğini ve 5000’e yakın insanın yaralandığını bilmek bile sarsıntıların ne kadar yıkıcı olabileceğini anlamamıza yardımcı olacaktır.
Tıpkı gezegeni paylaştığımız hayvanlar da bu sarsıntıların sebep olduğu yıkımlardan ziyan görenler ortasında bulunuyor. Bilim insanları ise köpeklerden yırtıcı hayvanlara hatta böceklere kadar farklı hayvan tiplerinin sarsıntıları evvelce fark edip etmediklerini öğrenmeye çalışıyor.
Hayvan dostlarımız zelzeleleri evvelce biliyor mu?
Araştırmacılar, 160 zelzeleden evvel 700 hayvanın ‘olağandışı’ davranışlar sergilediğini bildiren 180 yayını inceledi. Ortaya çıkan sonuçlara nazaran hayvanların davranışlarıyla zelzeleler ortasında münasebet ise epeyce zayıf. Bunun nedeninin ‘hatırlama yanlılığı’ ve algıda seçicilik olduğunu belirten araştırmacılar, sarsıntıdan sonra insanların ‘hayvanların tuhaf davrandığına’ inanmış olabileceklerini belirtiyor.
Bilim insanları, hayvanların nitekim sarsıntıları evvelden fark edip etmediklerini anlamanın tek yolunun sempatik dostlarımızı uzun bir mühlet nezaret altında tutmak olduğunu söylüyor. Bu müddet, hayvanların zelzele öncesi ve sonrasında nasıl davrandıklarını gözlemeye yetecek kadar uzun olmalı. Ayrıyeten hayvanların zelzele sırasında ya da öncesindeki hareketlerinin ‘olağandışı’ olup olmadığını anlamak için hayvanların daima olarak davranışlarını kayıt altında tutmak gerektiğini de belirten araştırmacılar, ellerindeki verilen şu anda yetersiz olduğunu belirtiyor.
Yeniden de hayvanlar bizden daha ‘dikkatli’ olabilir
Araştırmacılar, ellerinden az ölçüde bilgiyi incelediklerinde, hayvanların zelzele öncesindeki tuhaf davranışlarının içgüdüsel olmadığını düşünüyor. Hayvanların bu tuhaf davranışlarının en önemli nedeninin, öncü zelzeleler sırasında insanların hissedemediği titreşimleri algılayabilmesi yüzünden olduğu düşünülüyor.
Birden fazla hayvanın algısının insanlardan çok daha gelişmiş olduğunu düşündüğümüzde bu sonuç aslında kulağa pek de şaşırtan gelmiyor. Ayrıyeten hayvanların bu tuhaf davranışlarının sarsıntılardan yaklaşık 5 dakika evvel gerçekleştiğini de hesaba katarsak bu mümkünlük hayli mantıklı görünmeye başlıyor.
Hayvanların bu olağandışı ve tuhaf davranışlarının büsbütün tesadüften ibaret olması ve insanların ‘hayvanların fantastik güçleri olduğuna’ inanmak istemesi de epey mümkün üzere görünüyor.
