Dün sizlerle paylaştığımız bir içeriğimizde, Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanı Derya Yanık‘ın bayan pedleri ile bebek ve hasta bezlerine yönelik yaptığı açıklamalardan bahsetmiştik. Bakan Yanık, bu cins hijyen eserlerinin fiyatlarıyla ilgili bir yasal düzenleme yapılabileceğini tabir etmişti. Bugünse mevzuyla ilgili yeni bir gelişme daha yaşandı.
Milletvekili Candan Yüceer, bayan pedlerinde yaşanan fiyat artışlarını meclisin gündemine taşıdı. Hazırladığı bir yasa teklifini TBMM Başkanlığı’na sunan Candan Yüceer, bayan hijyen eserlerinden alınan KDV’nin yüzde 18’den yüzde 1’e düşürülmesini istedi. Teklif yürürlüğe girerse; ped ve tampon üzere bayan hijyen eserleri daha ulaşılabilir bir hale gelmiş olacak.
Kanun teklifinin geçerli münasebetleri var
Candan Yüceer, hazırladığı kanun teklifinin münasebetlerini de TBMM Başkanlığı’na sundu. 5 ana unsur üzerinde duran milletvekili; bayan hijyen eserlerinin lüks tüketim eseri olmadığını, vergi ile sıhhat hakkının önüne geçildiğini, bayanların yüzde 82’sinin pedlere ulaşamadığını, başlatılan bir kampanyanın 33 binden fazla imza topladığını ve birtakım bayanların pede ulaşamadığı için bez kesimi kullanmak zorunda kaldığını tabir ediyor. Gelin o münasebetlere daima birlikte bakalım.
Sıhhat hakkı
Sıhhat hakkı, Anayasamızın 56. unsurunda toplumsal haklar ortasında yer almaktadır. Öte yandan Anayasamızın 65. hususunda “Devlet, toplumsal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen vazifelerini, bu misyonların gayelerine uygun öncelikleri gözeterek malî kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getirir” sözü yer almaktadır. İnsan hakları sınıflandırmasında ise sıhhat hakkı ikinci jenerasyon haklar ortasında ve olumlu statü hakkı olarak yer almaktadır. Menstrüel periyodun bir hastalık olarak kıymetlendirilmesi her ne kadar hakikat olmasa da bu devirde menstrüel devrin gerektirdiği paklığa uygun sıhhi materyallerin kullanılmaması üreme yolu hastalıklarına yol açmaktadır.
Pedler lüks tüketim eseri değil
Bayan örgütlerinin uzun yıllardır sürdürdüğü gayretler sonucunda dünyada bu bahiste bir farkındalık oluşmuş, pek çok ülkede bayanlar lehine olumlu adımlar atılmış ve atılmaktır. Toplumun yarısını oluşturan bayanların kullandığı bu temel tüketim eserleri Türkiye’de ise güya lüks tüketim ürünleriymiş üzere yüzde 18 Katma Bedel Vergisi (KDV) ile vergilendirilmektedir. Bilhassa yoksulluk hududunun altında yaşayan, sistemli geliri olmayan beşerler için esasen kıymetli olan bu eserler, döviz kurundaki yükselişin akabinde hayli erişilmez bir hale gelmiştir. Ülkemizde çok sayıda kız çocuğu ve bayan, menstrüel periyotta kullanılması gereken hijyen eserlerini alacak maddi güce sahip olmadığından üreme sıhhati hastalıkları ile karşı karşıya kalmaktadır.
Bayanların yüzde 82’si pede ulaşamıyor
Derin Yoksulluk Ağı’nın saha çalışmalarının akabinde yaptığı açıklamada “103 aileyle hem nitel hem de nicel olarak derinlemesine görüşmeler yaptık. Araştırmamızın sonuçlarına nazaran görüştüğümüz bayanların yüzde 82’si hijyenik pede erişemiyor. Görüştüğümüz öbür bayanlar ise orta sıra olarak pede erişebildiklerini söylediler” tabirleri kullanılmaktadır.
Bayanlar bez kesimleri kullanmak zorunda kalıyor
Regl yoksulluğuna ve bu mevzudaki tabu kültürüne savaş açtık diyerek çalışmalarını sürdüren Konuşmamız Gerek Derneği, yaptıkları saha çalışmalarındaki çarpıcı tecrübelerini şöyle aktarmaktadır: “Özellikle kırsal kesimde yaşayan bayanların ve kız çocuklarının, mültecilerin, mevsimlik tarım çalışanları üzere göç ederek ve ekseriyetle teminatı olmayan işlerde çalışanların regl yoksulluğunu daha fazla deneyimliyor. Bizim yüz yüze görüşmelerimizden öğrendiğimiz kadarıyla, bu periyodu kanayarak atlatmak durumunda kalan yahut paçavralar, dezenfekte edilemeyen kumaş modülleri, çadırlardan yırtılan kaputbezleri gazete kağıtları hatta iri yapraklar kullananlar oluyor. Hijyenik pedler yerine kendileri diktikleri bez modülleri kullananlar da oluyor. Bu biraz daha sürdürülebilir bir tahlil üzere görünse de bilhassa pak suya erişimin kısıtla olduğu çalışma ve yaşama kaidelerinde çok da faal değil. Birtakım bayanlardan alınan bir paket pedin bir aileyi yönetim etmesi için pedi çok az sıklıkla değiştirdiklerini, hatta bir tam gün boyunca kullandıklarını da öğrendik.”
33 bin imza toplandı
Change.org’da “Yüzde 18 Bayan Hijyen Eserleri Vergisi Düşürülsün” başlığıyla başlatılan imza kampanyası şu an 33 bin 100 kişi tarafından imzalanmıştır. Tüm bu münasebetlerle hijyen gereçlerinden alınan vergi yükü kaldırılmalıdır.
