2020 Tokyo Olimpiyatları, geçen yıl pandemi münasebetiyle ertelenmiş ve geçtiğimiz günlerde yapılmaya başlamıştı. Tekrar pandemi sebebiyle çok az insan olimpiyatları stadyumda canlı izleme imkânı bulabildi.
Olimpiyatları televizyon ve internet üzerinden takip ettiğimizde, onlarca farklı istatistik ile karşılaşıyoruz. Atletlerin koşma suratı, atlama yüksekliği üzere kıymetli istatistikler nasıl hesaplanıyor? Bugün bu sorunun karşılığını öğreneceğiz.
Olimpiyatlarda yapay zekâ gücü
Olimpiyatlarda birden fazla branşta gördüğümüz bu istatistikler Intel’in “3DAT” isimli özel yapay zekâsının olimpiyatlar için özel hazırlanmış versiyonu sayesinde bizlere ulaştırılıyor. 3DAT sistemi bize yalnızca istatistikleri sunmakla kalmıyor, ayrıyeten insan bedeni ve hareketlerini inceliyor.
Intel’in 3DAT sistemi, öğrenebilen yapay zekâ kullanarak geliştirildi ve olimpiyatlardaki bütün sporlarda, insanları stadın kalanından ayırmakta tam bir uzman. Bu sistem işinde o kadar uzman ki, atletlerin hareketlerini tespit etmesi, ölçmesi ve sonuçları bizlere sunması 30 saniyeden kısa müddette gerçekleşiyor.
3DAT spor dünyasını değiştirebilir
Intel’in “Olimpik Teknoloji” kısmı müdürü Jonathan Lee, “Bu sistem, size yarışlar hakkında bilgi veren bir ‘kişisel asistan’ üzere çalışıyor” diyerek sistemin fonksiyonunu çok hoş bir biçimde özetliyor.
Bu olimpik yapay zekânın gelişmesi için Lee ve grubu değerli sporlardaki atletlerin manzaralarını kullandı. Bütün spor kollarında yapılan değerli hareketleri tek tek makineye öğreten grup, sıradan insanların yapabileceği hareketleri de sisteme öğretti. Sıradan insanların hareketlerini öğrenen yapay zekâ, bu hareketleri atletlerinden hareketlerinde ayırarak yalnızca atletleri takip edebiliyor.
Yapay zekânın, atletleri stadyumun geri kalanından ayırabilmesi için Intel çalışanları, atletlerin göz, burun, omuz, el üzere beden kesimlerini makinaya öğretti. Tüm bu süreç büyük bir dikkatle ve büsbütün elle yapıldı. Yapılan bu sürecin akabinde yapay zekâ, özel kameralar ile tespit ettiği bu noktaları birleştirerek atletlerin 3 boyutlu modellerini çıkartabiliyor ve atletlerin istatistiklerini ölçebiliyor. 3DAT sistemi, şu anda yalnızca 2020 Olimpiyatlarında, müsabaka parkurlarında kullanılıyor.
Geleceğin teknolojisi olabilir
İtalya’daki Brescia Üniversitesinde “İnsan-Bilgisayar Etkileşimi” kısmında araştırmacı olan Barbara Rita Barricelli, 3DAT’a benzeri yapay zekâ sistemlerinin yakın gelecekte bütün spor kısımlarında kullanılabileceğini belirtiyor. “Teknoloji, cümbüş ve araştırma dışında, halka yararlı olacak biçimlerde kullanıldığında bu mevzuda büyük bir adım atmış olacağız” diyen Barricelli, yapay zekâ sisteminin insanların spor izleme alışkanlıklarını büsbütün değiştirebileceğini düşünüyor. Tıpkı futbolda kullanılmaya başlayan “VAR” sistemi üzere, 3DAT sistemi de yakın gelecekte sporun vazgeçilmezlerinden olabilir.
Bu yapay zekâyı tasarlayan ve eğiten takımın başındaki Jonathan Lee ise, bu sistemin olimpiyatlar ve başka spor kolları dışında, spor salonuna giden beşerler dahil herkes tarafından kullanılmasını hedefliyor. 3DAT’ın ileriki periyotlarda atletlerin hareketlerini inceleyerek onların yaptıkları yanılgıları tespit etmesini ve mümkün sakatlıkarı önlemesi amaçlanıyor.
“Dijital İkiz” periyodu yaklaşıyor.
2 kere Olimpiyat Dekatlon Şampiyonu olan ve 3DAT projesinde Intel ile çalışan Ashton Eaton, 3DAT projesi hakkında “Uzun vadede bu teknoloji atletlerin performansını arttırmalarına yardımcı olabilir” dedi. Bunu mümkün kılan şey ise, Intel’in geliştirdiği yapay zekânın 2 boyutlu fotoğrafları 3 boyutlu modellere dönüştürebilmesi ve atletlerin “Dijital İkiz”lerinin oluşturulabilmesi.
Dijital ikiz, bir atletin ya da atletin bedeninin taranması ve birebir modelinin oluşturulması ile oluşuyor. Bu dijital ikizler yapay zekâ yardımıyla tıpkı gerçek bir atlet üzere eğitilebilir. Bu sayede atletin gelecekteki potansiyel gücü ve yapabileceklerinin hududu daha kolay ölçülebilir.
2020 yılın Amerikan Hava Kuvvetleri, B-1B Lancer Bomber uçaklarının dijital ikizlerini oluşturdu. Bu sayede yetkililer, uçakta hangi modüllerin vakitle bozulduğunu ve bu modüllerin bozulmasını nasıl yavaşlatabilecekleri hakkında araştırmalar yapmaya başladı.
Şu anda Intel’in 3DAT sistemini geliştiren takım, bu üstün yapay zekâyı daha fazla geliştirmeyi ve hayatın içinde her alanda kullanmayı hedefliyor.
Olimpiyatlarda kullanılan 3DAT sistemi, yakın gelecekte spor salonlarında sıklıkla kullanılabilir ve sportmenlerin vazgeçilmezlerinden olabilir.
