Murat İşbilir

Roleplay (RP), bilhassa pandemi sürecinde oyunculalar ortasında sıkça duyduğumuz, online ve offline oyun dünyasına ilişkin bir tabir. Bu sözün işaret ettiği oyun içi aksiyon oyuncular ortasında o denli bir popülariteye ulaştı ki söz, yayıncıların lisanına de pelesenk oldu.

Pekala bizler oyun aleminin ziyadesiyle aşina olduğau bu tabire ne kadar hakimiz? Bu yazıda roleplay ne demek, nasıl yapılır ayrıntılı bir biçimde inceleyeceğiz.

Roleplay ne demek?

İngilizce kullanımına alıştığımız roleplay’in ne manaya geldiğini anlamanın yolu elbette kavramın Türkçe’sini öğrenmekten geçiyor. Roleplay’in Türkçe’ye çevirisi epey kolay: Rol yapmak.

Oyun üzere büsbütün kurgudan ibaret bir ortamda, o an bize atfedilen rolü benimseyip; o rolün tüm gerekliliklerini gerçekçi bir formda yerine getirdiğimizde roleplay yapmış oluruz. Örneğin oynadığımız oyunda polis rolündeysek; gerçek bir polisin yapacağı her şeyi yapmak için uğraş etmek, bizi roleplay yapar duruma getirir.

Roleplay çeşitleri nelerdir?

• Metin tabanlı rol yapma
• Canlı aksiyon rol yapma
• Masaüstü rol yapma

Roleplay’in üç tipi mevcut. Bu üç farklı çeşit sayesinde bireyler, rol yapmanın çeşitli yollarını keşfederek farklı tecrübeler kazanma bahtı yakalar. Ayrıyeten bu cinsleri bilmek, roleplay dünyasına adapte olma sürecini kolaylaştırır.

Metin tabanlı rol yapma: Online oyunlarda tercih edilen bir yol

Metin tabanlı rol yapma, online oyunlarda tercih edilen bir prosedürdir. Bunun yegane sebebi bu çeşidin büsbütün yazıya dayalı olmasıtndan kaynaklanır. Yalnızca yazı üzerinden geliştiği için bu çeşidin sıradan ve hatta sıkıcı olabileceği; oyunu boğabileceği önyargısı hayli yaygındır. Gel gelelim metin tabanlı rol yapılan bir oyuna bir defa dahil olduktan sonra büyük çoğunluğun bu önyargısının kırıldığı gözlemlenir.

Metin tabanlı rol yaparken büründüğünüz karakterin her bir atılımını, kanısını, kelamını yazılı biçimde karşı tarafa aktarmanız beklenir. Bu çeşitte bir rol yapma esnasında, büründüğünüz karakter kapıyı açıp şaşıracaksa; bunu yazılı biçimde tabir etmeniz gerekir.

Metin tabanlı rol yaparken OC ve Canon’a dikkat:

Metin tabanlı rol yaparken kısaca OC olarak bilinen ”Original Character” (Yepyeni Karakter) ve Canon etiketlerine de dikkat etmek gerekir. OC, karakteri A’dan Z’ye sizin yarattığınız manasına gelir. Bu da karakterin sahip olacağı güzel ve berbat tüm özelliklerin, sergileyeceği tüm davranışların büsbütün sizin insiyatifinize bağlı olduğuna işaret eder. Canon ise hali hazırda var olan bir karakterin rolüne bürünmek demektir. Kim olduğu, nasıl biri olduğu muhakkak bir karaktere bürünen kişinin; o karakteri değiştirmemesi ve bilindiği biçimde oynaması beklenir. Canon kavramı, ekstra müdahale gerektirmez.

Canlı aksiyon rol yapma: Ekseriyetle yüzyüze yapılması tercih edilir

”LARP” (Live Action Role Play) olarak da bilinen canlı aksiyon rol yapma, çoklukla yüz yüze yapılması tercih edilen; lakin sanal ortamda da yapılabilen bir rol yapma çeşididir. LARP esnasında sizden beklenen; canlandıracağınız karaktere ruhen ve bedenen adapte olmanız, karakteri hem yaşayıp hem yaşatmanızdır. Kostüm giymek, maske takmak, karakterin betimlenen fizikî özelliklerine bürünmeye ihtimam göstermek… Rolü her nasılsa o biçimde oynamak zaruridir.

Canlı aksiyon rol yapma terminolojisi:

LARP oynarken kullanılan muhakkak başlı kavramlar, LARP oyuncularının oyunu uygun tanıyabilmesi ve kuralına uygun oynayabilmesi için gereklidir:

• Boffer: Köpükle doldurulmuş silahtır. Savaş, dövüş üzere LARP’lar esnasında kullanılır.
• Game Master: Oyunu yöneten, taraf veren kişidir. Yapılacak tüm yenilik ve değişikliklerden o sorumludur. Sanal ortamda gerçekleşen LARP’larda bu şahsa ”Storyteller” (Öykü Anlatıcısı) denir.
• NPC: ”Non-player Character”ın kısaltması olan NPC, oynamaya açık olmayan karakterlere verilen isimdir. Bu karakterleri ekseriyetle Game Master oynar.
• PC: ”Player Character”ın kısaltması olan PC, her bir oyuncuya verilen isimdir. Bir LARP esnasında oyuna dahilseniz, siz de bir PC’siniz demektir.
• Crew: Game Master’a oyunun organize edilmesinde yardımcı olan kişidir. Ekseriyetle Game Master tarafından oynanan NPC’ler bazen de Crew tarafından oynanır.

Masaüstü rol yapma: Oyuncuların masanın etrafında toplandığı cins

Yüz yüze yapılması tercih edilen, istenildiği takdirde sanal ortamda da yapılabilen bir öteki rol yapma tipi de masaüstü rol yapmadır. Burada bir masanın etrafında toplanıp hem olay örgüsünü kurmanız hem de karakterleri adım adım yaratmanız gerekir. Masaüstü rol yapma esnasında oyunun neresinde olacağınızı belirlemeniz kaidedir. Bazıları olay örgüsü ve oyun kurulumuyla ilgiliyken bazıları daha çok işin savaş, uğraş üzere taraflarıyla ilgilenir. Dağılımda istikrar olduğunda ortaya eksiksiz bir ortam, kusursuz bir akış çıkar ve böylelikle oyuncular keyifli vakit geçirebilecekleri oyunu kurmuş olur.

Bu çeşitte bir oyunda zar kullanımı epeyce yaygındır. Zarın her bir yüzüne Game Master tarafından belirlenen kurallar atanır. Böylece oyun esnasında gerekli durumlarda zar kullanımına başvurularak atılan zardan çıkan sonuca nazaran oyuncuların atılımları değişiklik gösterebilir.

Masaüstü rol yapma terminolojisi:

Masaüstü rol yapmanın da kendine ilişkin bir terminolojisi mevcuttur. Daha evvel bahsi geçen rol yapma tiplerinde olduğu üzere, masaüstü rol yapmada da terminolojiye hakim olmak oyuncuya yarar sağlar:

• Game Master: Oyunu yöneten, taraf veren kişidir. Yapılacak tüm yenilik ve değişikliklerden o sorumludur.
• Game Mechanics: Oyun esnasında geçerli olan kurallar bütünüdür.
• Adventure: Oyunun kendisidir; fakat Game Master’ın sınırlamasına nazaran oyunda geçen tek bir öyküye ya da oyunun başlangıcına söylenir.
• Campaign: Arka arda gelişen olaylara verilen isimdir. Öyküyü yeni karakterler dahil ederek ya da eski karakterlerle devam ettirme manasına gelir.

Roleplay kategorileri nelerdir?

Roleplay’in üç ana çeşit dışında muhakkak başlı kimi kategorileri de mevcut. Bu kategorilere hakim olmak, oynayacağınız çeşit her ne olursa olsun oyunu manaya kabiliyetinizi artırır:

• Fandom: Oyun alanı olarak belirlediğiniz cihan şayet hazırda var olan bir cihansa, buna Fandom ismi verilir. Örneğin Harry Potter kozmosu üzerinden bir roleplay yapacaksanız, evreniniz bir Fandom’dır. Bu cihana ister OC ister Canon ekleyebilirsiniz.
• AU: ”Alternative Universe”ün kısaltması olan AU, Fandom’ın bir alt kategorisidir. Fandom’dan farklılaştığı nokta cihan içerisinde karakterlerde gerçekleştirdiğiniz değişikliklerdir.
• Cross-Over: Cross-Over da Fandom’ın bir alt kategorisidir. Birden fazla kainatı birleştirdiğinizde Cross-Over bir oyun oluşturmuş olursunuz. Harry Potter ve Star Wars evrenlerini birleştirerek bir oyun yaratmak buna örnektir.
• Original: Her şeyini büsbütün kendi kendinize yarattığınız, var olan hiçbir ögeden etkilenmediğiniz roleplay’lere verilen isimdir.
• Group: Birden fazla oyuncuyla oynanan roleplay’e verilen isimdir.
• One-on-One: İki oyuncunun karşılıklı oynadığı roleplay’e verilen isimdir. Bu roleplay’ler çoklukla 1×1 kurgulanır, azamî 1-2 yan karakter kabul eder.

Roleplay hakkında birtakım ipuçları:

Toplumsallaşmanın yeni bir yolunu bulabilirsiniz

Çeşitli forum ve sitelerden roleplay yapılan oyunların birden fazla oyuncuyla oynanan sunucularına dahil olarak yesyeni beşerler tanıyabilir, bu tanışıklığı gelecek oyunlarla ilerleterek âlâ ilgiler kurabilirsiniz. Rol yapmanın bu noktada toplumsallaşmanın yeni yollarından biri olduğu katiyetle söylenebilir!

Yabancı sunucularda oynamak yabancı lisanınızı geliştirebilir

Bilhassa İngilizcesini geliştirmek isteyenler için Roleplay oyunlarının faydalı olacağını söylemek mümkün. Betimleme yüklü bu üzere oyunlarda yabancı lisan pratiği yapmak sandığınızdan da kolay olacaktır. Ufak bir ipucu: ”Hem oyun oynayayım hem İngilizcem gelişsin.” diyenlerdenseniz oyun içerisinde esnaf, müşteri üzere rolleri tercih etmeniz daha avantajlı olur.

Karakterinize zıtlıklar katmak onu alımlı kılar

Oyun içerisinde güçlü bir savaş kumandanı rolü yapıyorsunuz diyelim. Bu savaş kumandanından birden fazla insanın beklentisi savaş ilintili özelliklere sahip olması olacaktır. Kimse böylesi bir rolden güzel şiir yazabilmesini beklemez. Düzgün şiir yazabilen bir savaş kumandanı yaratmak; sizi ilgi cazip bir oyuncu pozisyonuna getirecek, Game Master’ların yakın markajına sokacaktır!

Öyküyü sıradanlaştırmamaya itina göstermek gerek

Âlâ bir öykü oluşturmak kadar o öyküyü devam ettirebilmek de çok değerli. Güzel bir öykü, sıradanlaştığı anda güzel olmaktan çıkacak ve gördüğü ilgiyi kaybetmeye başlayacaktır. Gerek kişisel gerek başka oyuncularla ortak gayret göstererek kıssanın sıradanlaşmadan ilerlemesini sağlayabileceğinizi unutmadan ilerlemenizi, kıssaların yeni kurgu ve karakterlere açık örgüler olduğunu göz önünde tutmanızı tavsiye ederiz.