Ayçiçeklerinin hangi tarafa baktıkları, verimliliklerini ve ne kadar sağlıklı olduklarını gözle görülür biçimde etkiliyor. Birtakım ayçiçekleri daima olarak doğuya bakarken kimileri güneş ne taraftaysa oraya hakikat dönüyor. Doğuya dönük olanlar, bu ‘seçimlerinden’ büyük yarar görüyor ve daha sağlıklı oluyor.
Bu daima doğuya dönük olma davranışı, çoğunlukla daha yaşlı ayçiçeklerinde gözlemleniyor. Gençler ise güneş nereye giderse oraya gerçek dönüyor. Pekala doğuya dönmek neden onlar için daha yararlı? Ayrıyeten bu alışkanlığı neden yaşlı ayçiçekleri ediniyor? Gelin, yakın vakitte son bulan bir araştırmanın sağladığı bilgilerle bu soruları cevaplayalım.
Sabah güneşi, ayçiçeklerini daha süratli geliştiriyor
Üstteki soruların karşılığını bulmak için uzun vakittir yapılan bir araştırma, yakın vakitte sonuç verdi. Elde edilen bilgilere nazaran sabahları doğuya dönük olmak ve sabah güneşini almak, ayçiçeklerini polen taşıyıcılara karşı daha cazip hale getiriyor. Sabahları üzerlerine daha fazla arı çeken ayçiçekleri hem daha âlâ büyüyor, hem polen üretimine daha erken başlıyor; hem de genel manada daha verimli hale geliyor. Günün farklı saatlerinde ise arılar, ayçiçeklerinin dönük olduğu istikametten etkilenerek seçim yapmıyor. Yani günün geri kalanında doğuya dönük ayçiçeklerinin bir kaybı olmuyor.
“Ama güneş neredeyse o tarafa dönen ayçiçekleri sabah güneşine de dönemiyor mu?” diye sorabilirsiniz. Bunun karşılığı kolay: ayçiçekleri hayvan olmadıklarından ötürü o denli birkaç saniyede güneşin olduğu istikamete dönemiyorlar. Güneşin batmasıyla birlikte sabaha kadar batıya dönük kalan genç ayçiçekleri, güneş doğunca bu tarafa dönmek için harcadıkları vakitle yaşlı ayçiçeklerinin gerisinde kalıyorlar. Araştırma dahilinde yapay yollarla ısıtılan genç ayçiçeklerine arıların ilgisinin artmaması da sabah güneşinin kıymetini yineliyor. Lakin yapay güneşle doğal güneşin bu fonksiyonu sağlarken sahip oldukları fark hâlâ bilinmiyor.
Pekala neden yaşlı ayçiçekleri daima doğuya dönük kalmayı ‘seçiyor’?
Ayçiçekleri yaşlandıkça sapları sertleşiyor. Bu da vakitle ayçiçeklerin güneşe dönme hareketini zorlaştırıyor. Bu hareket uygunca zorlaştığında ise yaşlı ayçiçekleri, çiçek başlarını doğuya dönük biçimde sabitlemekte karar kılıyorlar. Araştırmacılar tarafından istikametleri değiştirilerek batıya dönük hale getirilen ayçiçeklerinin verimliliğindeki ve gelişimindeki fark ise doğuya dönük olmanın sağladığı avantajı tekrardan doğruluyor. Sonuç olarak inatla doğuya bakan ayçiçekleri; daha büyük çekirdeklere sahip oluyor, daha sağlıklı oluyor, daha erken ve daha fazla polen üretiyor.
