Geçtiğimiz yıl pandemi başladığından bu yana milyonlarca kişi, COVID-19’a yakalanması sonucu ya hayatını yitirdi ya hastaneye kaldırıldı ya da 1 ile 2 haftalığına konutta kalarak hastalığı kazasız atlattı. Bilim insanları, yaptıkları son çalışmayla şahısların neden virüse bu kadar farklı reaksiyonlar verdiğini bulduklarını düşünüyorlar.
Kelam konusu çalışmada bilim insanları, COVID-19’a neden olan Sars-CoV-2 virüsüne yakalanan bireylerin, OAS1 ismi taşıyan -belli bir proteini kodlayan- bir gen sayesinde virüse karşı erken kademede farklı reaksiyonlar verdiğini düşünüyor.
Kimi şahıslarda OAS1 geninin daha gözetici bir tipi bulunuyor:
Olağan koşullarda hücre enfekte olduğunda OAS1 proteini virüsü algılayıp RNA öldürücü enzimi etkinleştirmeye kadar giden olayları tetikliyor. Lakin MRC-Glasgow Üniversitesi Virüs Araştırma Merkezindeki bilim insanlarının yaptığı çalışmada kimi şahısların, OAS1’in daha hami hale gelmiş bir çeşidini taşıdığı öne sürüldü.
Bu koruyuculuktan kastedilen şey ise OAS1 geninin kodladığı proteine bir lipit molekülünün eklenmesi. COVID-19 ailesindeki virüsler, hücrelerin içinde saklanıp genomlarını lipitlerden oluşan keseciklerin içinde çoğalttıkları için daha esirgeyici hale gelmiş olan OAS1, virüsü daha kolay tespit ediyor. Münasebetiyle da hücresel silahları da daha uygun yönlendiriyor.
Bu yalnızca bir teoriden ibaret de değil. Hastanede yatan hastalara bakıldığında genin daha esirgeyici hale gelmiş olan versiyonunun, ağır geçen hastalıkta daha güzel sonuçlar ortaya koyduğu görüldü. Daha kollayıcı hale gelmemiş geni taşıyan bireylerin sonuçları ise iddia edebileceğiniz üzere daha berbattı.
Karşılaştırıldığında bu şahısların ağır bakıma kaldırılma ve ölme olasılıklarının 1,6 kat fazla olduğu belirtildi.
Virüs, OAS1 genini de aşarsa aşı olmayan toplulukları makûs senaryolar bekliyor olacak:
Sars-CoV-2 virüsünün kestirimi kaynaklarından birinin nalburunlu yarasalar olduğu iddia ediliyor. Bu hayvanlarda ise kelam konusu hami genin yaklaşık 55 milyon yıl evvel ortadan kalktığı düşünülüyor. Yani Sars-CoV-2 virüsü, bu genle karşı karşıya kalmadığından tarih içinde ahenk sağlamak zorunda kalmadı. Bu sebeple de hala tesirli.
Lakin araştırmacılar, 2003 yılındaki SARS salgınına neden olan korona virüsün, daha gözetici hale gelmiş olan OAS1 proteininden kaçmayı öğrendiğini söyledi. Şayet birebiri Sars-CoV-2 için de olursa, virüsün aşı olmayan topluluklarda daha güçlü ve bulaşıcı hale geleceğini söyleyen araştırmacılar, gündemdeki varyantların yakından takip edilmesi gerektiğini söyledi.
