Yakın savaş tarihine baktığımızda karşımıza 2 dünya savaşı çıkıyor. 1. Dünya Savaşı; devrine nazaran çok kanlı bir savaş olsa da 2. Dünya Savaşı olayı değişik bir boyuta taşımış, teknolojinin gelişmesi ve denetimden çıkan kumandanların tesiriyle kitlesel yok oluşlara sahne olmuştur. Her iki savaşta da kazanan tarafta olan Fransa ise 2. Dünya Savaşı’nda en çok yara alan ülkelerden biri. Fransa, Almanya karşısında adeta dağılmış, hiçbir savunma gerçekleştiremeden başşehri işgal edilmişti. Pekala Fransa, Almanya karşısında neden bu kadar kolay bir kayıp yaşadı.
Fransa’nın aslında 2. Dünya Savaşı’na çok uygun hazırlandığını, Almanya hududuna devasa bir çizgi çizdiğini biliyor musunuz? Fransa ve 2. Dünya Savaşı’nın en büyük fiyaskolarından biri olarak kabul edebileceğimiz Maginot Hattı’ndan bahsediyoruz. Gelin, Fransız askerleri savaş sırasında rahat etsin diye içinde barlar bile bulunan bu 450 km’lik çizgi neden fiyasko oldu, Almanlar bu çizgisi nasıl geçti birlikte inceleyelim.
Maginot Çizgisi’nin oluşturulma basamağı
1. Dünya Savaşı bittikten sonra kazanan tarafta olan Fransa, Almanya’nın bu savaşla yetinmeyeceğini düşünüyordu. Aslında haklılardı da. 1. Dünya Savaşı’na er olarak katılan Fransız devlet adamı André Maginot, büyük bir ısrarla Almanya sonuna çekilecek bir çizginin üretimine başlamasını istiyordu. 1920’lerde Savaş Bakanı olan Maginot, bu ısrarını parlamentoya kabul ettirmeyi başardı. Bu sınır için büyük uğraşlar verdiği bilindiği için de hatta Maginot Sınırı denmeye başladı.
1929 ila 1938 yılları ortasında üretimi süren bu sınır, periyodunun en yeni mühimmatlarıyla donatılmıştı. 75, 81 ve 135 mm topçu bataryaları ile donatılan çizgi üzerinde özel tank hendekleri, yapay su kanalları üzere son derece güçlü bir muhafaza sistemi yapılmıştı. Toplamda 55 milyon ton çeliğin kullanıldığı yapı Fransa’nın savaş bütçesinin büyük bir kısmını direkt sömürmüştü.
Çizgi, Fransız askerlerini rahat ettirmeyi amaçlıyordu
Fransızların çok büyük bir kaynak ayırdığı Maginot Çizgisi, 450 kilometreyi buluyordu. Sınır üzerinde kaleler yerleştirilmişti ve hepsi yer altından tünellerle birbirine bağlanmıştı. Gerekli mühimmat da bu tüneller üzerinden bir uçtan bir uca çok rahat bir formda taşınabiliyordu. Almanlar saldırdığında Fransız askerlerinin rahat etmesi için çizgi içerisinde barlar dahi bulunuyordu. Maginot Sınırı’na saldıran Alman askerleri dışarıda savaşın gerçekleriyle yüzleşirken Fransızlar sınır içerisinde sıcak yataklarında yatıp içkilerini yudumlayabileceklerdi.
Maginot Sınırı neden işe yaramadı?
Maginot Çizgisi, teoride son derece mantıklı bir yapıydı. Almanların Fransa’ya girmesini engelleyebilirdi. Lakin hem yapının tamamlanamamış olması hem de Almanları hafife aldıkları için büsbütün fonksiyonsuz bir yapı oldu. Almanya’nın bu sınırı geçemeyeceğini, bu sebeple de Hollanda ve Belçika üzerinden hücum başlatacaklarını düşünen Fransızların aklında Belçika ve Hollanda’ya gönderip oradaki mahallî askeri güçle iştirak kurmak vardı.
Bu sayede Fransa sonuna tampon bölge oluşturulacaktı. Bu planda yer alan tek açık hudutta yer alan ormanlık bölgeydi. Sık ağaçlar ve ırmakların yer aldığı bu bölgeden tank ve topçu birliklerinin geçmesinin imkansız olduğu düşünülüyordu. Bu ormanlık alandan Almanların büyük bir taarruz gerçekleştirmeleri hiçbir biçimde beklenmiyordu. Lakin hesap edemedikleri birşey vardı.
Savaşın başlarında gücünün doruğunda olan Hitler, ağaçlık bölgeyi yıkarak ordusunu geçirmeyi başardı. Sonuçta Hitler’in ordusu sınırın karşısına çıkmadığı için Fransa’ya rahatlıkla girmeyi başardı. Bütün savunma kurgusunu sınır üzerine yapan Fransa ise çok büyük bir yanlış yaptığının farkına varmıştı. Elbette iş işten çoktan geçmişti. Kısa mühlet sonra Belçika ve Hollanda üzerinden de Fransa’ya saldıran Almanya, ülkenin Paris dahil üçte ikisini işgal etmeyi başardı.
Sonuçta Fransızlar Maginot Çizgisi’ni geliştirerek çok büyük bir kusur yaptılar. Amaçlandığı biçimde kullanılamayan sınır, Fransa tarihinin en büyük fiyaskolarından biri oldu.
Günümüzde Maginot Sınırı ne durumda?
2. Dünya Savaşı’nın en fonksiyonsuz bölgelerinden biri olan Maginot Sınırı, bir müddet daha askeri olarak kullanılmaya başlanmış olsa da Avrupa’daki barış siyasetleri ve Fransa’nın ekonomik çöküntü periyodu nedeniyle misyondan alındı. Bu devasa çizgi günümüzde turistik maksatla kullanılıyor.
