Hindistan’da bulunan Assam’da yapılan yeni bir keşifle, bir müddettir gizemi çözülemeyen garip kumtaşı formlarına yenileri eklendi. Arkeologlar, daha evvel bazen görünürde ve bazen yabanî tabiatta gizlenmiş bir formda bulunan devasa kum taşlarından 65 tane daha keşfedildiğini bildirdi.
Daha evvel Laos ve Endonezya’da da emsal yerler bulunmuştu; lakin yeni keşif ile birlikte Assam’daki bilinen megalitik kavanoz alanlarının toplam sayısı 11’e çıkmış oldu. Milattan evvel 2 bin ile milattan sonra 13. yüzyıla ilişkin olduğu düşünülen bu tuhaf biçimlerin morg uygulamaları için kullanılmış olabileceğini söz edilirken, onları yapanların kim olduğu ise bilinmiyor.
Cenaze süreçleri için kullanılmış olabilirler
Bu eski objelerden kimilerinin uzun ve silindirik, kimilerinin soğan üzere, kimilerinin ise üst üste yığılmış iki koni biçiminde olduğu belirtiliyor. Kimi kısmen kimi ise neredeyse büsbütün gömülü olan bu yapıları kimin yaptığı yahut hangi hedefe hizmet ettikleri ise gizemini koruyor.
Assam’daki megalitik kavanoz sitelerinden altısı birinci olarak 1929’da Philip Mills ve John Henry Hutton tarafından resmen tanımlanmış; yedinci site ise Mills ve Hutton tarafından tanımlanan siteleri tekrar pozisyonlandırma ve kataloglama çalışmalarının bir kesimi olan 2016-2017 seferine kadar keşfedilmemişti.
Şimdiyse Hindistan’daki North Eastern Hill Üniversitesi’nden arkeolog Tilok Thakuria liderliğindeki 2020’de başlayan yeni bir çalışmayla daha evvel bilinmeyen 4 yeni sit alanı daha keşfedildi. Daha evvel bilinen yedi alana eklendiğinde, 300 kilometre karelik bir alanda çeşitli durumlarda toplam 797 kavanoz tespit edildi. Bu kavanozların ova görünümlü sırtlar, mahmuzlar ve zirveler üzerine kasıtlı olarak yerleştirilmiş üzere göründüğü tabir edildi.
Bununla birlikte arkeologlar, rastgele bir alanın yakınında kavanozların yapıldığı kumtaşına ait rastgele bir kaynak bulamadıklarını belirtti. Bu gizemli keşfe dair Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden arkeolog Nicholae Skopal, “Dev kavanozları kimin yaptığını yahut nerede yaşadıklarını hâlâ bilmiyoruz. Her şey biraz gizemli“ halinde kaydetti.
Öte yandan, Assam kavanozlarının da Laos’takiler üzere morg uygulamaları için kullanılmış olabileceği iddia ediliyor. Mills ve Hutton, kavanozlardan birinin yakılmış kemik kesimleri içerdiğini bildirmiş; 1930’larda Zemi Naga halkıyla yaşayan İngiliz antropolog Ursula Graham Bower’ın raporları ise Zemi kavanozlarının kayıp Siemi halkı tarafından cenaze maksadıyla yapıldığına işaret etmişti. Mevzuya ait olarak Skopal’ın “Kuzeydoğu Hindistan’daki mevcut etnik kümeler olan Naga halkının, yakılmış kalıntılar, boncuklar ve öteki maddi yapıtlarla dolu Assam kavanozlarını bulma kıssaları var” sözlerini kullanması ise bu teorileri daha da güçlendiriyor.
Daha fazla alanın bulunması, mirasın korunması ismine epeyce değerli
Dahası, araştırma grubunun sırf hudutlu bir alanda arama yapmış olduğu göz önüne alındığında, Assam’ın ağır ormanlık alanlarında çok daha fazla kavanoz alanı olması olası üzere duruyor. Araştırmacılar, insan yerleşimi genişledikçe Assam mirasını muhafazanın son derece kritik olduğunu belirtiyor. Bahisle ilgili olarak “Hindistan’da kavanozlarla alakalı yaşayan rastgele bir etnik küme yokmuş üzere görünüyor, bu da kültürel mirasın korunmasının bir ehemmiyeti olduğu manasına geliyor” halinde aktaran Skopal, “Onları bulmamız ne kadar uzun sürerse, bu alanlara daha fazla eser ekildiği ve ormanlar kesildiği için yok olma bahtları dao kadar yüksek.” diye de kelamlarına ekliyor.
Daha fazla emsal alanın bulunması, yalnızca kavanozların ne işe yaradığının tespit edilmesi için değil, onları yapan gizemli insanların mirasının korunması için de büyük değer arz ediyor.
