Uyku, çabucak hemen her canlının gereksinim duyduğu, şayet gerçekleştirilmezse bedende geri dönüşü mümkün olmayan tesirler bırakabilen bir aktivite. Adeta nükleer bir santral üzere çalışan bedenimiz gün içerisinde pek çok aktivite yapar, yediğimiz besinleri yakarak güce çevirir. Elbette her şeyde olduğu üzere bedenimizin da dinlenmeye gereksinimi vardır. Bu noktada devreye uyku girer. Uyuduğumuzda bedenimiz dinlenir, beynimiz gün içerisinde yoğunluktan ötürü yapamadığı kimi aktiviteleri yerine getirir. Pekala bir defa uyuduğunuzda yıllarca uyanamasaydınız ne olurdu hiç düşündünüz mü?
Tabiata baktığımızda ayı üzere kimi canlıların kış uykusuna yattığını görürüz. İnsanlarda ise bu türlü bir durum yoktur. Bizler uzun vadeli uykular yerine 24 saatlik bir günde ortalama 8 saatlik bir uykuyla hayatta kalabiliyoruz. Pekala 9 yıl boyunca uyuyabilir miydiniz?
19. yüzyılda yaşamış Ellen Sadler isimli çocuğun başına tam olarak bu geldi. İngiltere’nin Turville köyünde yaşanan olayda 11 yaşındaki küçük kız bir gece uyuyor ve 9 yıl boyunca uyumaya devam ediyor. Gelin tarihin en farklı ahenge olaylarından biri olan gerçek uyuyan hoşun öyküsüne yakından bakalım.
9 yıl boyunca uyuyan kız: Ellen Sadler
15 Mayıs 1859’da dünyaya gelen Sadler, 11 yaşındayken bakıcı olarak çalışmaya gönderilir. Bir mühlet sonra çalıştığı yerde uyuşuk haller sergilemeye başlayan Sadler, bu sebeple işten kovulur. Bir hekim küçük kızın başının gerisinde şişlikler yahut apse olduğunu keşfetti. Semptomları omurilik hasarı olduğunu düşündürüyordu. Sadler bu hastalıktan ötürü 18 hafta boyunca hastanede kalmış, lakin tedavi edilememişti.
Konuta geldikten iki gün sonra; 17 Mart 1871’de nöbet geçirdi. Annesi, Dr. Henry Hayman’a yaptığı açıklamada Sadler’ın elini başının altına aldığını ve ayaklarını karnına yanlışsız çekerek sol tarafına dönüp uykuya daldığını söyledi. Böylece Sadler’ın uyku devri başlamıştı. Dr. Hayman, yıllar sonra küçük çocuğu tekrar ziyaret ettiğinde birebir formda yatmaya devam ettiğini not aldı.
Sadler’ın uykusu büyük merak uyandırdı
Sadler’ın uykuya dalıp uyanmaması mahallî gündemde olduğu kadar dünya genelinde de büyük merak uyandırdı. Küçük kızı görmek isteyenler konuta adeta akın ediyordu. Aile de bu durumdan para kazanmaya başlamıştı. Küçük kızı görmek için meskene gelenler aileye haftada 2 Sterlin’e kadar para kazandırıyordu. (O devir hoş para)
Sadler’ı uykusunda görmeye gelenler küçük kızı kendi prosedürleriyle uyandırmaya çalışmasının yanı sıra, saçından küçük bir tutam alma karşılığında da bağış yapıyordu. Bu bağışlar ailenin kız üzerinden kar elde ettiği gerekçesiyle soruşturmaya neden olmuş, lakin kimseden zorla para almadıkları için soruşturmalardan bir şey çıkmamıştır.
Birinci başta herkesin öldüğünü sandığı küçük çocuk, aslında ölmemişti. Times mecmuasının 1871 yılında yayınladığı makale, küçük kızla ilgili çok kıymetli tabirler sunuyordu. “Şimdiye kadar karşılaşılan en inanılmaz, açıklanamaz fizyolojik fenomenlerden biri” halinde açıklama yapan The Times, yayınladığı makaleyle olayı tüm dünyaya duyurmuştu.
Bucks Free Press muhabiri ise genç kızın uykudaki durumunu şu halde açıklamıştı: “Nefesi nizamlı ve doğaldı, cildi yumuşaktı ve bedeni sıcaktı. Tıpkı sağlıklı bir denekte olduğu üzere nabzı hayli süratliydi. Eller küçük ve inceydi ancak parmakları epey esnekti. Bedeni biraz zayıflamıştı, ayakları ve bacakları meyyit bir çocuğunki üzere neredeyse buz gibiydi… Gözleri ve yanakları çökmüştü, görünüşü meyyit üzereydi ancak yanaklarında renk olmamasına karşın solgun değildi.”
The Daily Telegraph’tan bir muhabir ise şu tabirleri kullanmış: “Kızın yüzü muhakkak kadavra değil. Yanaklarda pempemsi bir renk tonu var ve ince dudaklarda da biraz renk var. Gözler, sağlıklı bir uykudaymış üzere sakin bir biçimde kapalı. Göz kapaklarından birini kaldırıp alttaki göze dokunmaya cüret ettim fakat kirpikte bir titreme bile yoktu… Kızın eli epey sıcak ve nemliydi. Tırnakları da itinayla kesilmişti. Parmaklarda en ufak bir sertleşme yoktu… Ne eli ne de kızın uzuvlarından hiçbiri, argüman edilen fevkalâde şartların altında beklenebileceği kadar zayıflamış değildi. Çocuğun bedeni uzuvlarına nazaran çok inceydi… Ayakları neredeyse buz üzereydi.”
Beslenmesi ve tuvalet süreci
Sadler’ın beslenmesi de son derece şiddetli bir süreçti. Mart 1873’te Sadler’ın açlıktan ölmek üzere olduğu söylendi. Sadler’ın annesi küçük kızı günde üç defa süt, çay ve mama ile besliyordu. Tahminen de en hoş yıllarında uyuyan küçük kızın bir mühlet sonra çenesi kilitlendi. Bunun akabinde iki kırık dişin ortasına yerleştirilen oyuncak bir demliğin ağzıyla şarap, yulaf ezmesi ve öteki şeyler verilmeye devam edildi.
Küçük kızın tuvaleti de farklı bir süreçti. Dr. Hayman, kızın annesinin kendisine 5 yıldır bağırsak hareketi olmadığını, lakin her dört günde bir mesaneden bir ölçü dışkının çıktığını yazdı.
Şüphelenenler oldu mu?
Daha evvel görülmemiş bir olay olduğu için bu duruma kuşkuyla yaklaşan beşerler oldu. Annesi, hekimlerin kısa ziyaretlerine müsaade vermiş, fakat tekrar hastaneye yatırılmasını istememiştir. Komşular kızı gece pencerede gördüklerini söyleseler de Dr. Hayman, şayet bir aldatma varsa olayın ortaya çıkarılması için her türlü uğraşın gösterildiğini, fakat etkisiz olduğunu söyledi. Aile ziyaretçilerden gelen bağışları kabul etse de hiçbir vakit para istememiş; o sebeple de hata işlememişlerdir. Daily Telegraph muhabiri, “Tıbbi bilgim yok ve sıradan tipten müşahedelerle doğrulamanın ötesinde fikir vermek için vasıfsızım. Bir sahtekarlık bulmaya hazırlanarak Turville’e gittim. Geri döndüm – şaşkınım.” formunda açıklama yaptı.
Her uykunun bir uyanışı vardır
Küçük kız uyuduğu mühlet boyunca daima ona bakan annesi 1880 yılında kalp krizinden hayatını kaybetti. Hekimlere nazaran annenin ölmesinin nedeni Ellen’in bir gün uyanacağına duyduğu inancını kaybetmesi sonucu yaşadığı gerilim ve zihinsel sorunlardan kaynaklanmıştı. Annesinin vefatının akabinde 5 ay sonra, tam 9 yıllık uykusundan uyandı. 11 yaşında uyuyan küçük çocuk, 21 yaşında genç bir kız olarak uyanmıştı. 1880’nin yılbaşı gecesi uyanan genç kız, 1 Ocak 1881’de çıkan gazetelerde manşetleri süslemişti.
Uyandığında etrafında kardeşleri vardı. Anne ve babasının öldüğü haberiyle yaralanan 21 yaşındaki Ellen, hiç düş görmemiş, fakat bir hayalden uyanmış üzere hissetmişti. Birinci uyandığında her ne kadar yaşı 21 olsa da zihinsel açıdan 11 yaşındaydı. Bu süreçte teyzesi Grace Blackall’ın yardımını aldı. Kendisi uyurken toplanan paralar harcanmış, Ellen tekrar ekonomik zorluğun içine girmişti. Uyanmasının akabinde birkaç yıl geçince bir çiftçiyle evlendi ve 6 çocuk doğurdu. 1901 yılında ise hayatını kaybetti.
Ellen’in öyküsünün bilimsel açıklaması ne?
Ellen’ın uyanmasının akabinde Dr. Gelineua, Ellen’ın derin uykuya girmesinin nedenini çözmek için üzerinde araştırma yapmaya başladı. Ellen’ın üzerindeki araştırmalar sonucunda ise bugün narkolepsi olarak tanıdığımız hastalık birinci defa keşfedildi..
Narkolepsi, az olarak görülen bir beyin rahatsızlığı. Kişinin ansızın uykuya dalmasına neden olan bu hastalık, kişiyi uyku felcine sokuyor. Narkolepsi, uyanık kalmamızı sağlayan beyindeki kimyasal hipokretini olan oreksin eksikliğinden meydana geliyor. Her ne kadar uzun periyodik sıhhat meselesine neden olmasa da tıpkı Ellen’da olduğu üzere bireyin hayatının büyük kısmını uyuyarak geçirmesine neden oluyor. Bu da ruhsal sıhhat sıkıntılarına neden oluyor.
Pekala Ellen’ın öyküsü hakkında sizler ne düşünüyorsunuz. Niyetlerinizi yorumlar kısmında bizimle paylaşabilirsiniz. Bu türlü içeriklerin daha fazla gelmesini istiyorsanız da sizleri yorumlara bekliyoruz.
